ارزیابی فعالیت های آنتی اکسیدانی و ضدمیکروبی عصاره های آبی و اتانولی گیاه سرخارگل (.Echinacea purpurea L) بر تعدادی از سویه های باکتریایی گرم مثبت و گرم منفی

بررسی گیاهان دارویی به منظور کشف منابع جدید دارویی بر علیه عفونت های میکروبی در سال های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است. هدف از این تحقیق تعیین و بررسی خاصیت آنتی اکسیدانی و ضدمیکروبی عصاره های آبی و اتانولی اندام هوایی سرخارگل بر برخی از باکتری های گرم مثبت و گرم منفی می باشد.

این مطالعه تجربی که در سال 1397 در دانشگاه بوعلی سینا انجام گرفت. از روش خیساندن و حلال های آب و اتانول با نسبت 1 به 5 (گیاه به حلال) جهت عمل عصاره گیری استفاده شد. سنجش میزان ترکیبات فنلی عصاره ها با روش فولین سیوکالتو انجام شد. سپس مقدار شیکوریک اسید عصاره های سرخارگل با استفاده از کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا تعیین شد. فعالیت ضد اکسایشی غلظت های مختلف هر دو نوع عصاره با آزمون مهار رادیکالهای آزاد دی فنیل پیکریل هیدرازیل مورد بررسی قرار گرفت و با آنتی اکسیدان سنتزی بوتیل هیدروکسی تولوین مقایسه شد. میکروارگانیسم های مورد پژوهش استافیلوکوکوس اوریوس، استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس، لیستریا اینوکوا، باسیلوس سریوس، اشرشیاکلی، سودوموناس آیروژینوزا، سالمونلا تیفی موریوم و شیگلا فلکسنری بودند. فعالیت ضد میکروبی عصاره های آبی و اتانولی سرخارگل به روش های پورپلیت، چاهک در آگار، حداقل غلظت مهارکنندگی و حداقل غلظت کشندگی بر سویه های بیماری زا تعیین شد. هم چنین واکنش متقابل عصاره های این گیاه از طریق محاسبه شاخص بازدارندگی افتراقی علیه میکروارگانیسم ها نیز بررسی گردید. داده ها با استفاده از آزمون های آماری تی و دانکن تجزیه و تحلیل شدند.

نتایج این تحقیق نشان داد که عصاره اتانولی بیشترین مقدار ترکیبات فنلی و شیکوریک اسید را دارا است. نتایج حاصل از ارزیابی میزان توانایی به دام اندازی رادیکال های آزاد عصاره های آبی و اتانولی سرخارگل نیز نشان داد که عصاره اتانولی با غلظت 3000 میکروگرم در میلی لیتر بیشترین نقش را در مهار رادیکال های آزاد داشت. عصاره آبی سرخارگل در غلظت های 25 و 50 میلی گرم بر میلی لیتر هیچ اثر مهاری بر رشد باکتری های گرم منفی نداشت. بیشترین قطر هاله عدم رشد عصاره های آبی و اتانولی این گیاه در غلظت 400 میلی گرم بر میلی لیتر مربوط به باکتری استافیلوکوکوس اوریوس و کمترین قطر هاله عدم رشد در همین غلظت مربوط به باکتری سودوموناس آیروژینوزا بود. عصاره های سرخارگل بر باکتری های گرم مثبت در مقایسه با باکتری های گرم منفی اثر بازدارندگی بیشتری نشان داد. هم چنین مشخص گردید که عصاره اتانولی در مقایسه با عصاره آبی اثر بازدارندگی بیشتری روی سویه های مورد مطالعه داشت. محدوده حداقل غلظت مهارکنندگی عصاره اتانولی این گیاه بین 25616 میلی گرم بر میلی لیتر بسته به نوع باکتری(گرم مثبت یا گرم منفی) متفاوت بود.

نتایج این پژوهش نشان داد که عصاره اتانولی گیاه سرخارگل دارای اثر ضدمیکروبی قوی تری بر باکتری های گرم مثبت  بوده و می تواند در صنایع غذایی مورد استفاده قرار گیرد.