مقایسه تولیدات علمی سلامت ایران و بار بیماری ها

یکی از اساسی ترین زیرساخت های توسعه و پیشرفت کشورها تولیدات علمی و پژوهش های هدفمند در جهت پاسخگویی به نیازهای جامعه و کاهش بار ناشی از بیماری ها است. هدف از این پژوهش تعیین ارتباط بین تعداد تولیدات علمی نمایه شده در پایگاه پاب مد در زمینه ده بیماری با بالاترین میزان مرگ و میر در ایران و بار هر بیماری بین سال های 2017-2000 است.

 پژوهش از نوع کاربردی و با رویکرد علم سنجی انجام شده است. ابتدا بر اساس اطلاعات انستیتوی سنجش و ارزیابی سلامت دانشگاه واشنگتن داده های مربوط به ده بیماری با بالاترین میزان مرگ و میر در ایران به ترتیب رتبه به دست آمد. پس از آن دو شاخص سلامت یعنی تعداد سال های از دست رفته بواسطه مرگ یا ناتوانی و سال های عمر از دست رفته به واسطه ناتوانی ناشی از بیماری ها و صدمات مربوط به هر بیماری از سایت مربوطه استخراج شد. در مرحله بعد با استفاده از واژگان کنترل شده سرعنوان موضوعی مش اصطلاحات مربوط به همراه مترادف های آن ها در هر بیماری مستند و سپس جستجو گردید. از آمار توصیفی به منظور محاسبه شاخص های توصیفی و از آزمون همبستگی پیرسون برای تعیین رابطه بین متغیرها استفاده شد.

یافته ها نشان داد هرچه که سال های مورد بررسی به سمت زمان حال پیش رفته، تعداد تولیدات علمی در زمینه ده بیماری با بالاترین میزان مرگ و میر در ایران نیز افزایش یافته است. در برخی بیماری ها همچون اختلالات مادران و نوزادان، بیماری های مزمن تنفسی، صدمات حمل و نقل، صدمات غیرعمدی به نسبت کندتر بوده است. میان متغیرهای بار بیماری و تعداد مقالات در بازه های زمانی مورد بررسی ارتباطی برقرار نبود. روند تغییرات تعداد تولیدات علمی در زمینه ده بیماری با بالاترین میزان مرگ و میر در ایران و بار هر بیماری یکسان نبود.

 هرچند پژوهشگران حوزه سلامت پژوهش های بسیاری از نظر کمی انجام داده اند اما بسیاری از آنها در جهت حل مسئله نبودند و به نظر می رسد پژوهش ها در مسیر درست هدایت نشده اند. پژوهش ها مسئله محور طراحی نشده اند. اختصاص مشوق های پژوهشی بر اساس واقعیات در سطح دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی همراه نبوده است. لازم است مدیریت حرفه ای تحقیقات دانشگاهی در راستای نیازهای واقعی جامعه ایجاد شود. علاوه بر آن دانشگاه های علوم پزشکی می توانند پایه و مبنای پژوهش های علمی خود را بر اساس این موضوع های اولویت دار تنظیم نمایند.