آیا بیمارستان ها به اندازه کافی آمادگی پاسخ به بحران های ناشی از حوادث ناخواسته غیر مترقبه را دارند؟

بحران یک فشار روانی- اجتماعی بزرگ و ویژه است که باعث در هم شکسته شدن انگاره های متعارف زندگی و واکنش های اجتماعی گردیده و آسیب های جانی و مالی، تهدیدات، مخاطرات و نیازهای تازه ای را به وجود می آورد. مدیریت بحران بر اساس مشاهده دقیق بحران های پیشین و تجزیه و تحلیل آنها بتوان از بروز بحران ها، پیشگیری نمود و یا در صورت بروز برای کاهش پیامدهای ناگوار آمادگی لازم برای امداد رسانی سریع و بهبود اوضاع اقدام نمود. سیستم مدیریت شرایط اضطراری در سه مرحله اقدامات قبل از وقوع به عنوان طرح پیشگیری، اقدامات حین وقوع به عنوان طرح مقابله و اقدامات پس از وقوع به عنوان طرح بازیابی می باشد. اجرای صحیح این سیستم موجب کاهش پیامدهای جانی، مالی و زیست و بازیابی سریع پس از بروز وضعیت های اضطراری می باشد. اصلی ترین نیازهای بعد از بحران، خدمات انتقال، تشخیص و درمان بویژه در بیمارستان ها می باشد. همه کارکنان بیمارستان ها بطور اعم و کارکنان بحران بیمارستان ها بطور اخص مسئولیت سنگینی بویژه در ساعت های اولیه وقوع حوادث ناخواسته را به عهده دارند. برای ایفای نقش موثر و کارآمد بعد از بحران اطمینان از آمادگی بیمارستان از نظر امکانات، تجهیزات و آمادگی کارکنان یک ضرورت است. به علت عدم وجود منابع کافی در تامین امکانات و تجهیزات و مواد مصرفی پزشکی، بطور معمول مدیران بیمارستان ها بیشترین توجه را به انجام وظایف روزمره معطوف می نمایند. همچنین کارکنان بیمارستان ها در طول زمان تغییر می کنند، بنابراین برای اطمینان از داشتن آمادگی پاسخ به خدمات در زمان حوادث ناخواسته لازم است مانورهای دوره ایی انجام شود. انجام این گونه مانورها در حیطه های مربوط به پاسخ به شرایط اضطراری نظیر آتش سوزی، نجات غریق، سقوط هواپیما، عرق شدن کشتی ها و... امری معمول است. از آنجاییکه تقاضای خدمات پزشکی همواره بیش از ظرفیت بیمارستان ها می باشد، و منابع مالی یک محدودیت دایمی شده است، اجرای برنامه های آمادگی مورد غفلت قرار می گیرد. این نوشته با هدف توجه خوانندگان مجله بخصوص مدیران مرکز درمانی و پزشکان درگیر در موارد اورژانس به مقاله با عنوان" تدوین برنامه و اجرای آزمایشی نحوه مقابله با یک حادثه یا حمله شیمیایی فرضی در بیمارستان لقمان حکیم تهران: پدافند غیر عامل" چاپ شده در این شماره نوشته شده است. انتظار می رود که مطالعه آن مقاله موجب حساسیت بیشتر به موضوع آمادگی پاسخ به شرایط بحرانی بعد از وقوع حوادث ناخواسته بزرگ شده و بیمارستان ها با انجام مانور های دوره ای نه تنها آمادگی کارکنان را ارتقاء دهند بلکه به فکر تامین امکانات و تجهیزات مورد نیاز نیز باشند.