مطالعه و تحلیل عوامل شکل‌گیری، کارکرد و اهمیت قلاع و دژهای دفاعی کوره اَرجان از صدر اسلام تا پایان سلجوقی

جایگاه استراتژیک کوره ارجان در جنوب غربی ایران طی دوره ساسانی تا پایان سلجوقی، منجر به شکل گیری قلاع زیادی در این منطقه گردید. بررسی قلعه های تاریخی کوره ارجان به‌منظور شناخت جایگاه و کارکرد آن‌ها در جغرافیای سیاسی _ اداری، عوامل موثر بر شکل گیری و پراکنش، پی بردن به موقعیت معابر و پهنه های ژیوپولیتیک و ژیواستراتژیک منطقه، از مهم ترین اهداف این پژوهش است. پژوهش پیش رو بر این فرض استوار است که با توجه به موقعیت جغرافیایی کوره ارجان و ارتباط آن با بنادر ساحلی خلیج فارس و مراکز حکومتی فارس و اصفهان، این منطقه از نظام منسجمی از قلاع و دژهای دفاعی، برخوردار بوده است. نتایج این پژوهش با بهره گیری از منابع تاریخی، بررسی میدانی باستان شناختی و روش توصیفی  تحلیلی حاصل شده است. تحلیل موقعیتی پراکنش قلاع نشان می دهد به ترتیب، تنگه های ارتباطی، گردکوه‌های طبیعی، دره های کوهستانی و تپه ماهورهای منطقه، در موقعیت گزینی آن‌ها تاثیر بسزایی داشته است. کارکرد چندگانه استحکامات این کوره در ابعاد مختلفی چون حفاظت از منابع زیستی، سازه های مرتبط با کشاورزی، حفاظت از مراکز جمعیتی و راه های ارتباطی بوده است. بررسی و مطالعه این قلاع در جهت تبیین مسایل مهمی چون شناخت شبکه قلاع اسماعیلی این کوره، اهمیت زیادی دارد.