بررسی و نقد کتاب تاریخ جنون در جامعه اسلامی دوره میانه

جنون یکی از مسایل مهم کم تر بررسی شده در حوزه تاریخ اجتماعی و پزشکی جوامع مسلمان در سده های میانه اسلامی است. جنون، تا دو سه دهه پیش ازاین، بیش تر به عنوان یک بیماری روانی موردتوجه پژوهش گران تاریخ پزشکی قرار داشت. اما با معرفی رویکردهای جدید اجتماعی به پدیده های پزشکی به تدریج شاهد شکل گیری جریانی پژوهشی هستیم که مسایل و موضوعات پزشکی را ورای مرزهای شناخته شده دانش پزشکی و در فضایی بینارشته ای موردبررسی قرار می دهد و آثاری را در این زمینه تولید کرده است. یکی از معدود آثاری که در همین چهارچوب به شکلی گسترده تاریخ جنون را در جوامع اسلامی بررسی و تحلیل کرده کتاب تاریخ جنون در جامعه اسلامی دوره میانه نوشته مایکل دبلیو. دالس است. او در این کتاب به شکلی تفصیلی و از سه منظر پزشکی، اجتماعی تاریخی، و حقوقی/ شرعی و با اتکا بر طیف متنوعی از منابع موضوع جنون را دست مایه پژوهشی درخشان قرار داده است. بااین حال، این اثر به دلایل مختلف ازجمله رویکرد جزیی نگر نویسنده، داده های فراوان درباره جنون، و گرفتارشدن در دام نوعی ره یافت شرق شناسانه اروپامحور، که همه چیز را به اروپا احاله می دهد، دچار اشکالاتی محتوایی، به ویژه تعمیم های ناروا، شده است.