مطالعه ویژگی های بصری حاکم در کتیبه های پرچم های مصور شده شاهنامه شاه طهماسب با تاکید بر مضامین عناصر نوشتاری کتیبه پرچم ها

پرچم جزو عناصرمتمایزکننده بین تمدن ها و فرهنگ های بشریت است که آن را می توان نماد اتحاد ملی هر تمدنی دانست که در هر دوره ایدیولوژی خاصی را به همراه داشته و انتقال دهنده مبانی فکری اعصار پیشین بوده است. ازاین رو، شکل گیری عصر صفوی در سده دهم هجری، اتحاد و تحول سیاسی، فرهنگی، و دینی عظیمی را برای ایران به ارمغان آورد، به طوری که تثبیت اندیشه اسلامی شیعی در آثار این دوره به خصوص نسخ خطی قابل مشاهده است. یکی از عالی ترین نسخ خطی ایران شاهنامه طهماسب است که در عصر صفوی مصور شد. عناصر نوشتاری نقش شده بر پرچم های موجود در صحنه های رزم به وضوح تبیین کننده مضامین اعتقادی آن دوره است که از هنر خوش نویسی بهره های فراوانی برده است. پژوهش حاضر، ضمن شناسایی پرچم ها و مفاهیم به کاررفته در ادبیات آن ها، وجوه بصری و بیانی پرچم های واجد نوشتار را در شاهنامه طهماسبی تبیین می کند. ازاین رو، این مطالعه سه پرسش اساسی را در بر دارد: 1. شاخص ترین مولفه های بصری پرچم های موجود در شاهنامه چیست؟ 2. عناصر نوشتاری پرچم های شاهنامه طهماسب  از چه ادبیات، مضامین، و محتوایی برخوردارند؟ 3. مبانی فکری حاکم در تصویرگری پرچم های شاهنامه چیست؟ این تحقیق به روش پیمایشی تحلیلی انجام شده است. نوع تکنیک مورداستفاده اسنادی و کتاب خانه ای است که با بررسی و سنجش نمونه های آماری نگاره های نسخ خطی انجام گرفته است. تحقیق متکی بر منابع دست اول و تحقیقات معتبر است. نتایج پژوهش نشان گر آن است که پرچم ها با خط هایی ازجمله نسخ، ثلث، نستعلیق، و با رنگ هایی هم چون لاجورد، طلا، شنگرف، و تزییناتی ازجمله ختایی و اسلیمی کار شده اند. چهار الگوی اصلی و غالب در ترکیب بندی نقوش پرچم ها مشهود است؛ ازجمله: ترنج دار، تکرار منظم نقوش، ساده، و آزاد. پرچم ها از نوع نظامی جنگی بوده و عناصر نوشتاری اعم از آیات قرآن، نام خداوند، پیامبر (ص)، حضرت علی (ع)، و شعر در آن ها به کار رفته است. عناصر نوشتاری پرچم ها منطبق با اعتقادات، سلیقه ها، و مبانی فکری عصر صفوی و هم چنین اصالت ایرانی اند و ارادت هنرمندان به دین مبین اسلام و حفظ فرهنگ ایرانی را بازگو می کنند.