بررسی و نقد کتاب تجربه ی واحد، مطالعه ای تطبیقی در مبانی عرفان های جهانی

فلسفه عرفان از شاخه های فلسفه مضاف و از موضوعات مورد توجه عرفان پژوهان است. در این حوزه سه نظریه ساخت گرایی، حکمت خالده و توجه به حیث غیرالتفاتی در این حوزه مطرح شده است و افرادی چون استیس، جیمز از پردازندگان نظریه اول و کتز از مطرح کنندگان نظریه دوم و فورمن از طراحان نظریه سوم به شمار می آیند. در بررسی کتاب تجربه واحد از آثار جدید مربوط به فلسفه عرفان به این نتایج دست یافتیم که نویسنده به رغم زحمات زیاد به مبانی نظری حکمت خالده اشاره نکرده و در عین حال نظرات ادیان در موضوع را نکاویده و در مواردی هم ادعاهای ناصواب درباره آنها مطرح کرده است. مثلا در جایی از کتاب منکر وجود، وحدت وجود در دین یهود شده که اشتباه است. عدم توجه دقیق به نظریه های ساخت گرایی و حکمت خالده که ربط مستقیمی به این موضوع دارند، از اعتبار این کتاب کاسته است. البته پرداختن به تجربه واحد هم می تواند به بسط این مبحث کمک کند و زمینه ساز هم گرایی در میان ادیان و پیروان آنها گردد و گامی در راه تعمیق باورهای دینی به شمار آید.