اثر تنش خشکی و تلقیح قارچ های میکوریزا و باکتری سودوموناس بر برخی ویژگی های مورفو-فیزیولوژیک چای ترش Hibiscus sabdariffa L.

خشکی یکی از مهم ترین تنش های محیطی است که رشد و تولیدات گیاهی را بیش از سایر تنش های زیستی و غیرزیستی کاهش می دهد. بررسی نقش همزیستی میکوریزایی و باکتری محرک رشد سودوموناس در افزایش مقاومت به خشکی گیاه دارویی چای ترش از اهداف این پژوهش می باشد.  

آزمایش به صورت فاکتوریل درقالب طرح کامل تصادفی، با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1395 به اجرا در آمد. تیمارهای مورد آزمایش شامل سطوح خشکی در چهار سطح، اعمال تنش خشکی در شروع گلدهی،50 درصد گلدهی، 100درصد گلدهی و بدون اعمال تنش، دو گونه قارچ میکوریزا (Glomus mosseae وGlomus intraradices) به علاوه شاهد بدون تلقیح و باکتری ریزوسفری محرک رشد سودوموناس (Pseudomonas p-169) به علاوه شاهد بدون تلقیح در نظر گرفته شدند.  

نتایج نشان داد که با اعمال تنش رطوبتی خصوصیات رشدی گیاه دارویی چای ترش نظیر ارتفاع ، تعداد غوزه در بوته، هدایت روزنه ای، وزن خشک کاسبرگ، وزن خشک بذر، وزن خشک و حجم ریشه، وزن هزاردانه و کلروفیل برگ به طور معنی داری کاهش یافت. کاربرد قارچ های میکوریزا و باکتری محرک رشد سودوموناس در شرایط تنش خشکی سبب افزایش محتوای نسبی آب گردید که بیشترین این مقدار (37/64 درصد) از تیمارتلقیح شده با قارچ حاصل شد که نسبت به شرایط عدم تلقیح حدود 32 درصد افزایش نشان داد. در پاسخ به تنش خشکی فرآیند های تنظیم اسمزی در گیاه چای ترش فراهم شد و در شرایط تنش، میزان پرولین (84/7 میلی گرم بر گرم) وآنزیم آنتی اکسیدانت پلی فنل اکسیداز (56/1 میکروگرم بر گرم) نسبت به شرایط آبیاری کامل به طور معنی داری افزایش یافت.  

کاربرد قارچ های میکوریزا و باکتری محرک رشد سودوموناس سبب تعدیل اثرات منفی تنش خشکی گردید. کودهای زیستی از طریق افزایش رشد و افزایش معنی دار فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانت باعث افزایش مقاومت به تنش خشکی شدند.