تحلیلی بر تقابلات مرزی ایران و عثمانی در زمان شاه صفی (1052-1038ق)؛ مطالعه موردی سقوط بغداد

حکومت صفویه از ابتدای شکل گیری بر سر حفظ مرزهای غربی با حکومت عثمانی درگیر بود. با مرگ شاه عباس اول عثمانی ها فرصت مناسبی برای حمله به مرزهای مشترک با ایران را به دست آوردند و در این بین مهمترین هدف آنها فتح بغداد بود. حکومت صفویه نیز در سالهای اولیه حکومت شاه صفی به دلیل حفظ شاکله سپاه دوره شاه عباس تا حدودی موفق به دفع حملات عثمانی ها گردید اما در پی بوجود آمدن رقابتهای درباری که حاصل آن حذف صاحب-منصبان دوره شاه عباس بود، سپاه ایران تضعیف گردید و توانایی حفظ بغداد را از دست داد. همچنین طولانی شدن درگیریهای نظامی با حکومت عثمانی سبب خستگی نیروهای نظامی و شاه صفوی شده که این عامل نیز در عدم تلاش جدی برای حفظ بغداد بی تاثیر نبود. این پژوهش با هدف واکاوی تقابلات مرزی ایران و عثمانی در زمان شاه صفی و با تاکید بر سقوط بغداد به انجام رسیده است. یافته ها نشان می دهد که: غلبه منافع شخصی بر منافع ملی در میان صاحب منصبان، رقابتهای شدید درباری در زمان شاه صفی که تا حدودی خود شاه عامل آنها بود و بی تدبیری شاه و فرماندهان در اتخاذ تصمیمات درست از مهمترین عوامل از دست رفتن بخشی از مرزهای غربی، بویژه بغداد و عدم موفقیت شاه در حفظ مرزهای زمان شاه عباس اول، می باشند.روش تحقیق در این پژوهش، تاریخی- تحلیلی و جمع آوری اطلاعات به روش کتابخانه ای انجام شده است. ابزار اصلی پژوهش استناد به منابع آن دوره می باشد که در نهایت بر پایه ی یافته های حاصل از منابع استنتاج، تبیین و تحلیل به عمل آمده است.