عوامل موثر بر جامعه شناسی دفاع در ج.ا.ایران

بدون تردید یکی از دغدغه های دولتمردان در بیشتر کشورها، ارتقای توانمندی های دفاعی است؛ به گونه ای که ضریب دفاعی کشور افزایش یابد، تا موجب بازدارندگی گردد و یا اینکه در صورت وقوع جنگ، ساختار دفاعی، بهترین عملکرد را داشته باشد. روش پژوهش در این مقاله زمینه ای موردی با رویکرد کمی و روش تحلیل آن، توصیفی - تحلیلی می باشد و در پی پاسخگویی به این پرسش اصلی است که چه عواملی بر فرایند دفاع از دیدگاه جامعه شناسی موثر می باشد؟ در راستای پاسخ به این پرسش، نویسنده با استفاده از روش کتابخانه ای، منابع معتبر فارسی و انگلیسی را مورد مطالعه قرار داده و اطلاعات لازم را استخراج نموده است. به منظور اعتبارسنجی یافته ها، پرسشنامه ای محقق ساخت بین 50 نفر از خبرگان آشنا با مباحث دفاعی - امنیتی و جامعه شناسی کشور به عنوان نمونه آماری توزیع گردید. یافته کلی پژوهش آن است که «سیاست»، «اقتصاد»، «جغرافیا» و «تاریخ» بر جامعه شناسی دفاع، اثرگذارند، از این رو تقویت بنیه دفاعی تنها در سرمایه گذاری بر روی سخت افزارها و نرم افزارهای دفاعی نیست، بلکه مکمل این فرایند، توجه به وضعیت نیروها و شرایط اجتماعی است؛ همچنین کاربست نتایج بررسی های جامعه شناسانه دفاع، شالوده و پایه های دفاع کشور را تقویت می کند. یافته های نگارنده بیانگر آن است که وضعیت مطلوب یا دست کم قابل قبول اقتصاد دفاعی، بالا بودن وفاداری ملی، تعامل مبتنی بر احتیاط و پرهیز از خوش باوری، بالابودن آستانه تحمل و انسجام ملی در کنار برخورداری از ظرفیت خودترمیمی، وجود جامعه پذیری مطلوب، نگاه جامعه به دفاع به عنوان وظیفه ای ملی، ازجمله ویژگی هایی است که جامعه را به لحاظ دفاعی در شرایط دفاعی مطلوب قرار می دهد. برخورداری نیروهای دفاعی از ویژگی هایی مانند درونی شدن ارزش هایی مانند جنگیدن و دفاع تا پیروزی (مادی یا معنوی)، اطاعت پذیری، هم افزایی نیروها و ساختار دفاعی، وجود اراده و روحیه مناسب، می تواند ضامن موفقیت کشور در شرایط دفاعی گردد.