سیاست‌های تجارت مرزی و نقش آن در زندگی تحصیلی جوانان مرزنشین

پژوهش پیش‌رو، با رویکرد نظریه مبنایی، به مطالعه کیفی نقش سیاست‌های تجارت مرزی بر زندگی تحصیلی جوانان مرزنشین پرداخته است. به‌مقتضای رویکرد پژوهش، با استفاده از تکنیک‌های مصاحبه گروهی و فردی نیمه‌ساختاریافته، مشاهده و اسناد، اطلاعات تحقیق جمع‌آوری شده و با استفاده از روش نظریه مبنایی به فرایندها، تعاملات و پیامدهای واقعیت‌های تحصیلی و هژمونی بازار پرداخته شده است. با روش نمونه گیری نظری و هدفمند، با سه گروه مختلف شامل بازاریان (13 نفر)، فرهنگیان (14 نفر) و محصلان (8 گروه و 7 نفر)، مصاحبه‌های فردی و گروهی انجام شده است. در گروه بازاریان، به‌واسطه وجود افراد ترک‌تحصیل‌کرده، از نمونه گیری گلوله برفی نیز استفاده شده است. پس از انجام مصاحبه‌ها داده‌های گردآوری‌شده، در قالب 265 مفهوم و 54 مقوله صورت‌بندی شده اند. مقولات برآمده از دیدگاه هر گروه از مشارکت‌کنندگان مجددا ترکیب و در سطح انتزاع بالاتری صورت‌بندی گردیدند. درنهایت، ماحصل آن، 13 مقوله عمده نهایی بود. یافته‌ها حاکی از آن‌ است که فقر تاریخی، ناکارآمدی آموزش عالی، محدودیت صنعتی و محیطی به‌منزله شرایط علی، انگاره ذهنی دیگران مهم، پول؛ معنادارترین عینیت، ضعف فرهنگی- آموزشی در سطح محلی، به‌منزله شرایط مداخله‌گر در هژمونی پول و محاسبه‌گری در زندگی تاثیرگذارند. جوانان در برخورد با چنین شرایطی، راهبردهای کنشگری اقتصادی، سودجویی و کسب منزلت مادی را اتخاذ کرده‌اند. این هژمونی، پیامدهای فرهنگی همچون بی‌ارزشی تحصیلات، رنگ‌باختگی اعتبار فرهنگی، ترک تحصیل و کنش‌های ذهنی ترک تحصیل را در پی داشته است.