مطالعه گرده شناسی گونه های Plantago major و Plantago lanceolata در شمال ایران

بارهنگ کبیر (Plantago major) و بارهنگ سرنیزه ای (P. lanceolata) گونه های فراوان جنس بارهنگ در شمال ایران بوده که به عنوان گونه های دارویی با ارزش شناخته می شوند. در این پژوهش، جمعیت های این دو گونه از مناطق شمالی کشور شامل ساری، زیارت، ماسوله و شوراب جمع آوری و تعدادی از صفات کمی و کیفی دانه های گرده آن ها با استفاده از تصاویر تهیه شده از میکروسکوپ الکترونی نگاره بررسی و مقایسه شدند. ریخت شناسی دانه گرده نشان داد که اگرچه هر دو گونه دارای دانه های گرده منفرد با اندازه کوچک و اغلب کروی کشیده، منافذ پراکنده در سطح دانه گرده و تزیینات سطحی برآمده و دانه دانه دار بودند؛ اما ساختار منفذ آن ها متفاوت بوده به طوری که P. lanceolata دارای دانه های گرده بزرگ تر و منافذ بیش تری بود. منافذ دانه های گرده P. lanceolata کوچک تر و دارای حلقه و درپوش کامل بودند، در حالی که منافذ دانه های گرده P. major بزرگ تر و فاقد حلقه بوده و درپوش کامل در همه موارد وجود نداشت. به نظر می رسد که ساختار منفذ می تواند صفتی کلیدی در مطالعات گرده شناسی این گونه ها و جنس بارهنگ باشد. نتایج تحقیق حاضر پیشنهاد می کند که داده های گرده شناسی می تواند به شناسایی این گونه ها و به رده بندی و تاکسونومی جنس بارهنگ کمک نماید.