نقش حسابداری ذهنی در رفتار مالیاتی خویش فرمایان (مورد مطالعه: مودیان حقیقی استان فارس)

بخش مشاغل یکی از بخش های تامین کننده مالیات است که به دلیل اهمیت و گستردگی می تواند سهم زیادی در تامین درآمدهای مالیاتی دولت داشته باشد. هدف این پژوهش بررسی نقش حسابداری ذهنی در رفتار مالیاتی خویش فرمایان است. این پژوهش از نوع پژوهش های پیمایشی است و جامعه آماری پژوهش را مودیان حقیقی استان فارس در سال 1398 تشکیل می دهند. نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها با استفاده از نمونه ای شامل 184 مودی حقیقی و با بهره گیری از نرم افزار R بیانگر این است که خویش فرمایان در استفاده از حسابداری ذهنی و محاسبات مربوط به مالیات با یکدیگر متفاوت هستند؛ از این رو، مالیات دهندگان حقیقی را می توان به دو گروه تفکیک کنندگان و یکپارچه کنندگان تقسیم کرد. همچنین نتایج بیانگر این است که بین حسابداری ذهنی مالیات بر درآمد و مالیات بر ارزش افزوده تفاوت معناداری وجود دارد. به عبارت دیگر، مالیات دهندگان با احتمال بیشتری برای مالیات بر ارزش افزوده، نسبت به مالیات بر درآمد، حساب ذهنی جداگانه در نظر می گیرند. افزون بر این، رابطه مثبتی بین دانش مالیاتی و استفاده از حسابداری ذهنی و همچنین بین حسابداری ذهنی و تمکین مالیاتی وجود دارد. با توجه به نتایج بدست آمده، در راستای تامین درآمدهای مالیاتی دولت، توجه به عواملی مانند ارتقای دانش مالیاتی مودیان حقیقی که می تواند بر حسابداری ذهنی و تفکیک ذهنی مالیات قابل پرداخت از درآمد توسط آنها تاثیرگذار باشد، حایز اهمیت ویژه ای است.