خلاقیت معماری به مثابه معماری خلاقیت؛ تحلیل و رتبه بندی تاثیرات روانشناختی کالبد محور حس مکان بر خلاقیت کاربران محیط، مورد مطالعاتی: موسسات آموزش عالی شهر کرمانشاه

خلاقیت یکی از ویژگی های بارز انسان بوده که جایگاه ویژه ای در جوامع بشری دارد و موضوع محوری بسیاری از تحقیقات علمی در حوزه های مختلف دانش از جمله روانشناسی محیطی قرار گرفته است. در این راستا، تحقیق حاضر به دنبال پاسخ به این سوال بوده که اهمیت تاثیرات روانی عوامل کالبدی مکان معماری یا به عبارتی بعد کالبدی حس مکان بر خلاقیت کاربران آن چقدر است و نقش طراحی معماری در جهت دهی و تقویت آن ها چیست؟ با توجه به این پرسش و نحوه پردازش به آن در تحقیقات مشابه پیشین، هدف از پژوهش حاضر تبیین الگوواره ای ویژگی ها و مکانیسم اثر مکان های تقویت کننده خلاقیت به واسطه شناسایی و دسته بندی عوامل کالبدی محیط های انسان ساخت است که بر تحریک خلاقیت تاثیر گذارند. لذا وجه تمایز این پژوهش در نگرش سیستماتیک حل مسئله و متعاقبا نوع نتایج آن می باشد. از حیث روش شناسی، پژوهش حاضر از روش آمیخته (پیمایش کیفی و کمی) در قالب نظریه یابی زمینه ای بهره برده که در آن یافته های حاصل از مطالعات گسترده اسنادی و میدانی (انجام مصاحبه و توزیع پرسشنامه) با اعمال روش های آماری (آزمون t یک نمونه ای و تحلیل همبستگی پیرسون) در یک مطالعه موردی هدفمند، تکمیل و اعتبارسنجی می شود. مطالعه مذکور شامل سه موسسه آموزش عالی فعال در حوزه معماری در شهر کرمانشاه است که در آن ها نمونه انتخابی از میان اساتید و دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی به ترتیب به صورت نمونه گیری در دسترس و تصادفی گزینش شده تا به شناسایی و بیان رفتارهای محرک خلاقیت خود و البته عوامل کالبدی تحریک و تامین کننده آن فعالیت ها بپردازند. در نتیجه برخی از ویژگی های فضایی، فضاهای عملکردی و قابلیت های محیطی متناظر با آن ها به عنوان اجزاء فیزیکی اصلی موثر بر بروز خلاقیت معرفی شد و در نهایت به واسطه تحلیل عاملی اکتشافی به عنوان یک سری عوامل (صفات محیطی) مورد رتبه بندی قرار گرفت تا زمینه ساز شکل گیری استراتژی های اصلی در طراحی محیطی به صورت کلی و به ویژه در اختصاص به فضاهای آموزشی رشته معماری باشد.