تنوع بالقوه فعالیت ضدباکتریایی و ضدقارچی اسانس اکوتیپ های آویشن کوهی جمع آوری شده از چهارده منطقه ایران

آویشن کوهی یکی از مشهورترین گیاهان دارویی ایران از خانواده نعناعیان است و کاربردهای زیادی در طب سنتی همچون تسکین علایم سرماخوردگی و سرفه و تخفیف برخی بیماری های گوارشی دارد؛ همچنین دارای اثرات ضد باکتریایی و ضد قارچی است. این مطالعه به منظور بررسی تنوع اثرات آنتی بیوتیکی این گیاه اجرا گردیده است.

اسانس چهارده اکوتیپ مختلف آویشن کوهی با استفاده از دستگاه کلونجر استخراج شده و پس از آنالیز با دستگاه GC-MS به منظور اندازه گیری حداقل غلظت مهارکنندگی رشد و همچنین حداقل غلظت کشندگی، از 7 نوع باکتری و 2 نوع قارچ به روش رقیق سازی میکرو در محدوده 0/01 تا 5/12 میلی گرم در میلی لیتر استفاده شد.

 فراوان ترین اجزای اسانس های به دست آمده، مونوترپن های اکسیژنه (%90/60-64/60) بودند که تیمول و کاروکرول (%75/55-27/23) مهمترین اجزای آن ها هستند. میزان و غلظت این دو ماده فنولی در اسانس آویشن کوهی، ارتباط مستقیمی با اثرات ضد باکتری و ضد قارچی دارد. فعالیت ضد باکتریایی و ضد قارچی اسانس ها به ترتیب در دامنه 0/24 تا 5/12 و 0/08 تا 0/96 میلی گرم در میلی لیتر قرار گرفت. فعال ترین فعالیت ضد میکروبی مربوط به اسانس اکوتیپ های سلماس و نودوشن بود و کمترین فعالیت در اکوتیپ رودبار دیده شد.

 ویژگی های جغرافیایی محل رویش گیاهان، نقش بسزایی در نوع و مقدار ترکیبات داخل اسانس گیاه دارد. در همین راستا اثرات بیولوژیکی و خواص ضد باکتریایی و ضد قارچی متفاوتی می تواند از هر اکوتیپ بروز کند.