مسوولیت دولت ها و ساز و کارهای صیانت از حقوق کودک در فضای مجازی

توسعه روزافزون فضای سایبر و استفاده از فناوری های ارتباطات و اطلاعاتی نقش موثری در تولید، انتشار و انتقال اطلاعات داشته و سطح دسترسی به محتوای برخط را برای آحاد جامعه فراهم ساخته است. از این رو فضای مجازی به عنوان یک ابزار توانمندساز قابلیت ترویج آزادی های اساسی همچون آزادی بیان، آزادی دسترسی به اطلاعات را و وسیله موثر برای ارتقای حقوق بشر محسوب می گردد، اما در عین حال، شرایطی را فراهم می سازد تا در آن حقوق افراد نقض یا محدود گردد. در این میان حقوق کودکان به عنوان آسیب پذیرترین قشر جامعه معمولا مورد تعرض و سوءاستفاده قرار می گیرد. در دنیای معاصر کودکان زمان زیادی را برای فعالیت های آموزشی، تفریحی و سرگرمی در اینترنت و فضای مجازی سپری می کنند. در این فضا با توجه به گستردگی دامنه آن، مخفی بودن هویت کاربران، سرعت بالا، فرامرزی بودن، فقدان مکانیزم اعمال صلاحیت دولت ها می تواند بر حوزه شناخت و ادراک کاربران تاثیر عمیقی گذاشته و افراد به خصوص کودکان و نوجوانان را با خطرات خاص مواجه نماید. از این رو حقوق کودک باید از سوی دولت ها و سایر نهادهای دولتی و مدنی و سایر متولیان امور کودکان مورد حمایت و صیانت ویژه قرار گیرد. سوال اصلی تحقیق این است که دولت ها به موجب حقوق بین الملل عرفی و اسناد معتبر بین المللی نسبت به حمایت از کودکان در فضای سایبر چه تعهدات سلبی و ایجابی دارند؟ چه ساز و کارهای فنی، قانونی و ساختاری را برای حمایت از کودکان را در برابر آسیب های این فضا در دسترس است؟ رویه دولت ها و نهادهای بین المللی و جامعه مدنی در صیانت از حقوق کودک از یکسو و حفظ جریان آزاد اطلاعات و آزادی بیان چگونه بوده است؟ برای پاسخ به این سوالات، محقق با استفاده از روش توصیفی به دنبال ارایه چارچوب منسجمی برای حمایت از کودکان در فضای مجازی می باشد.