بحران کمیت تولید مقاله و بی اخلاقی علمی در کشور

در دو دهه اخیر آموزش عالی ایران با افزایش شدید دانشجویان تحصیلات تکمیلی و گستردگی انتشار مقالات علمی پژوهشی مواجه بوده است. این افزایش علی رغم تناسب با بودجه های ناچیز پژوهشی نه تنها کمکی به بالا بردن سطح علم و رفاه در کشور نکرده است، بلکه ستون های اساسی فرهنگ، آموزش و پژوهش کشور را دستخوش کمی گرایی و منفعت گرایی های غیراخلاقی در انتشار مقالات کرده است. در این مقاله با ارایه آمارهایی از شمار دانشجویان و مقالات به گوشه هایی از این بی اخلاقی ها اشاره شده است. بر خلاف گزارش های رسمی از آمار افزایش مقالات که آن را دستاورد بزرگی برای آموزش عالی قلمداد می کنند، نگارنده ضمن تایید دستاوردهای خوب معتقد است که این افزایش حبابی است که بر پایه اساس سیاستگذاری های غیر اصولی تشکیل شده که 5 عامل در آن بیشترین دخالت دارد: 1- بهره کشی از دانشجویان تحصیلات تکمیلی؛ 2- اعمال مقررات سخت مقاله محور برای ماندن و رشد در دانشگاه؛ 3- افزایش همکاری های خارجی؛ 4- افزایش کمی دانشجویان و انتشار مقالات بی کیفیت؛ و 5- افزایش بی اخلاقی در انتشار مقالات علمی. در خاتمه به 10 راهکار برای برون رفت از این بحران اشاره شده است که مهمترین آن کاستن از شمار دانشجویان تحصیلات تکمیلی و محدود کردن آن به دانشگاه هایی است که از نظر کادر هییت علمی، امکانات مالی و آزمایشگاهی از استانداردهای لازم برخوردارند.