بررسی اثر زهر کژدم Hemiscorpius lepturus در تغییرات پاتولوژیک اندام های رت

کژدم گادیم Hemiscorpius lepturus (همیسکورپیوس لپتروس) یکی از کژدم های خطرناک دنیا و ایران است. این کژدم در استانهای جنوبی به ویژه در خوزستان مسوول گزش تعداد زیادی از افراد بوده که پی آمد آن عوارض خطرناک و طولانی و گاهی مرگ است. با توجه به این که مطالعه اثرات زهر این کژدم در حیوانات آزمایشگاهی می تواند، مکانیسم عمل زهر را روشن نموده و کمک زیادی به درمان کژدم زدگان نماید لذا بررسی اثر زهر کژدم گادیم در تغییرات پاتولوژیک اندام های رت انجام شد.
این مطالعه تجربی بر روی 101 رت از یک نژاد و سن تقریبی 3-2 ماهه و وزن 250-200 گرم صورت پذیرفت. رت ها به طور تصادفی به دو گروه شاهد و تجربی تقسیم شدند. به گروه شاهد (0.1 سی سی سرم فیزیولوژی و گروه مورد 0.1 سی سی سرم فیزیولوژی که حاوی یک میکرولیتر زهر تازه کژدم گادیم بود در پوست تزریق گردید. سپس تغییرات موضعی و یا زخم با گروه شاهد قبل و بعد از تزریق با آزمون های آماری Fisher exact test مورد تحلیل قرار گرفت. بافت کبد، کلیه، طحال در آتوپسی برداشت شد و جهت تشخیص تغییرات پاتولوژیک با میکروسکوپ مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت.
نتایج پژوهش نشان داد که تزریق زهر کژدم گادیم در 55 درصد موارد در پوست رت موجب زخم گردیده است. تغییرات پاتولوژیک در اثر تزریق زهر این کژدم در کبد به میزان 70.6 درصد، در کلیه 35.3 درصد و در طحال به میزان 27.4 درصد رخ داده است. تغییرات پاتولوژیک در این اندامها شامل خونریزی، احتقان نکروز با درجه های شدید تا ملایم بود.
زهر کژدم گادیم در ایجاد آسیب پوستی یا زخم، تغییرات پاتولوژیک در کبد، کلیه و طحال رت، نقش دارد. بررسی ضایعات پوستی و تغییرات پاتولوژیک در اندام های مختلف در موارد انسانی، به صورت بیوپسی و آتوپسی موجب شناخت اثرات این زهر در انسان و در نتیجه درمان مناسب تر مصدومین می شود.