حقوق شهروندی و تقابل دو محور گفتمانی اسلام و غرب در بحران کرونا

یکی از مباحث مهم نظام‎های حقوقی و فلسفی در جهان‌بینی اسلام و غرب، نحوه بهره‎مندی انسان‌ها از حقوق شهروندی خویش است که تفاوت‎های بنیادینی میان آموزه‌های این دو گفتمان وجود دارد. این تفاوت به دیدگاه و اصول هر مکتب و تعریف آن از موضوع حقوق شهروندی باز می‌گردد که بر طبق آن، قوانین و مقررات موضوعه نیز به تبع تعریف و منشاء حقوق افراد، متفاوت می‌شود. احترام به حقوق شهروندی در وضعیت بحران، از مهم‎ترین وظایف هر حاکمیتی تلقی می‎شود که در شاخص‎هایی نظیر مسئولیت‌‌‌پذیری و پاسخ‎گویی مسیولان، ارایه خدمات عادلانه به تمامی شهروندان و ایجاد بستر مشارکت آگاهانه مردمی، تبلور می‌یابد. بروز و شیوع ویروس کرونا، از جمله بحران‌هایی است که از نظر گستردگی و دامنه تاثیرات، در نوع خود بی‎مانند بوده و در حال حاضر تمام کشورهای جهان را درگیر کرده است، اما نحوه مقابله هر حکومتی با این ویروس، بر اساس نوع جهان‎بینی و مبانی فکری مشخص آن نظام سیاسی بوده که به اقتضای خصوصیات جامعه خود، پاسخ متفاوتی به این بحران داده‌اند. بحران کرونا معیار و محک خوبی بود تا تفاوت میان نوع نگاه به انسان‎ها و حقوق شهروندی در گفتمان اسلامی و گفتمان لیبرال غربی آشکار شود؛ لذا این نوشتار سعی دارد نحوه مواجهه با کرونا را در تمدن غرب به محوریت آمریکا و تمدن اسلامی به محوریت ایران، مورد ارزیابی قرار دهد.