مقایسه اثر بخشی سه روش درمان غیرفعال سازی حالت خانواده محور، درمان شناختی-رفتاری و درمان پذیرش و تعهد بر کیفیت زندگی مادران و پرخاشگری نوجوانان دختر دارای مشکلات رفتاری

کیفیت زندگی و پرخاشگری از متغیرهایی هستند که برای نوجوانان دارای مشکلات رفتاری از اهمیت زیادی برخوردارند. این پژوهش با هدف تعیین مقایسه اثر بخشی درمان غیرفعال سازی حالت خانواده محور، درمان شناختی-رفتاری و درمان پذیرش و تعهد بر پرخاشگری نوجوانان دختر دارای مشکلات رفتاری و کیفیت زندگی مادران آن ها انجام شد.

روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی و طرح پژوهش، چهارگروهی در سه مرحله پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری دو ماهه بود. از میان مادران 120  نوجوان دختر 14 تا 18 ساله شهر اصفهان در تابستان 1398، مادران 60 نوجوان بر مبنای ملاک های ورود به صورت هدفمند انتخاب و در سه گروه آزمایش و یک گروه کنترل گمارده شدند (هر گروه 15 نفر). پرسشنامه کیفیت زندگی وارشربون برای مادران و پرسشنامه پرخاشگری باس و پری برای نوجوانان استفاده شد. سه گروه درمان غیرفعال سازی حالت خانواده محور، درمان شناختی-رفتاری و درمان پذیرش و تعهد به تفکیک طی 10 جلسه 90 دقیقه ای تحت درمان قرار گرفتند و گروه گواه هیچ گونه درمانی دریافت ننمود. داده ها از طریق تحلیل واریانس اندازه های تکرار شده و آزمون تعقیبی بونفرونی با کمک نرم افزار SPSS  (ویرایش 24) تحلیل گردید.

نتایج حاصل نشان داد درمان غیرفعال سازی حالت خانواده محور، درمان شناختی-رفتاری و درمان پذیرش و تعهد نشان داد در کیفیت زندگی مادران و پرخاشگری نوجوانان دختر با گروه کنترل تفاوت معنادار ایجاد کرد (01/0>p)، یعنی باعث افزایش کیفیت زندگی مادران و کاهش پرخاشگری نوجوانان دختر در هر سه گروه گردید ولی بین سه روش درمان با یکدیگر تفاوت معناداری وجود نداشت (05/0<p) .
 

در مجموع، یافته های این پژوهش نشان داد درمان غیرفعال سازی حالت خانواده محور، درمان شناختی-رفتاری و درمان پذیرش و تعهد می توانند کیفیت زندگی مادران را ارتقاء و در عوض پرخاشگری نوجوانان دختر را کاهش دهند. بر همین اساس پیشنهاد می شود که از این درمان ها برای درمان نوجوانان دختر دارای مشکلات رفتاری استفاده شود.