بازخوانی ادبیات فقهی حاکم بر روابط جنسی زوجین با رویکرد تحقق «سلامت جنسی» در ازدواج

یکی از مهم‌ترین اغراض ازدواج تامین نیاز جنسی طرفین پیمان است. فقه اسلامی از دیرباز به موضوع نیاز جنسی در ازدواج و رفع آن، از دریچه حق و تکلیف نگریسته و ضمن متمایزساختن جانب زوج از زوجه، حقوق جنسی هر یک را به صورت جداگانه مورد ملاحظه قرار داده و سرانجام به ترجیح غالب طرف زوج به لحاظ اولویت در تامین نیازهای جنسی متمایل شده است. نظرات مشهور فقیهان حکایت از اطلاق حق بهره‌مندی جنسی زوج دارد، حال آنکه در خصوص زوجه به کم‌ترین سطح برخورداری اکتفا شده است. پژوهش‌های فقهی یا با هدف توجیه این نابرابری با استناد به تفاوت‌های تکوینی و جنسیتی نظر داشته‌اند یا در تلاش هستند با ایجاد تضییق در اطلاق حق استمتاع زوج و دعوت غیر الزامی از زوج برای توجه بیشتر به نیازهای زوجه، زمینه نمایش هم‌سنگی و تعادل را در تامین این نیاز فراهم آورند.

در این پژوهش به روش تحلیلی توصیفی، ادبیات فقهی حاکم بر روابط جنسی زوجین مورد دقت و بازخوانی قرار می‌گیرد تا از این رهگذر روشن شود، با محورقراردادن مقوله تامین «سلامت جنسی» طرفین عقد ازدواج، ورود استنباطات فقهی در حوزه روابط جنسی زوجین و تعیین حدود و ثغور آن، تا چه اندازه مجاز و ممکن است.

بر اساس نتایج این پژوهش می‌توان گفت حقوق جنسی زوجین تنها بر مبنای تامین رضایت جنسی طرفین و در چارچوب معاشرت به معروف و خطوط قرمز شارع قابل تعریف است و چه بسا شایسته نباشد فقه اسلامی دامنه تکالیف خود را به تعیین کم و کیف استحقاق جنسی زوج و زوجه تسری دهد.