جایگاه خیال در نظام معرفت شناسی صدرالمتالهین

خیال در معرفت‌شناسی صدرالمتالهین، گاه تمایل به ابن‌عربی و نقش عظیم و مافوق عقلی آن داشته و گاهی هم گرایش به سوی مشاء و منزلت مادون عقلی آن دارد. گرچه جایگاه ویژه در نظام فلسفی صدرالمتالهین، متعلق به عقل است، اما آنجا که عقل در درک مسایلی عاجز مانده، روی به سوی خیال کرده و خیال انسانی مجرد و قایم به نفس انسانی را با طی حرکت جوهری، حلال بسیاری از مسایل، از جمله درک صفات ثبوتی وتشبیهی الهی، تعالیم وحیانی نبی و حل مسئله معاد جسمانی می‌داند. هدف از این پژوهش تبیین چالش این حکیم متاله در مواجهه با رویکرد عرفان و فلسفه با خیال است که با اتکا به روش توصیفی تحلیلی ارایه شده است. صدرالمتالهین خیال را دارای مراتب می‌داند و با توجه به مراتب تشکیکی خیال، خیال منتسب به حس را منشا تصویر و تمثیل و خیال منتسب به عالم ملکوت را، مدخل الهام و وحی می‌داند. تعهد او به عقل فلسفی موجب شده تا از بعد فراعقلی خیال تنها در جایی که عقل از درک آن عاجز است، بهره جوید.