تحلیل گونه شناختی تذکره الاولیاء عطار نیشابوری با توجه به مطالعات سرمتنیت

مطالعات بینامتنی از رویکردهای نوین نقد ادبی به شمار می آید. به موجب این رویکرد هیچ متنی بدون پیش متن نبوده و متون همواره بر پایه متن های گذشته بنا می شود. بینامتنیت برای نخستین بار در آرای کریستوا مطرح گردید و با پشت سر گذاشتن سه نسل از نظریه پردازان در اندیشه ژرار ژنت نظامی منسجم تر و مبسوط تر یافت. ژنت مجموعه مطالعات خود را ترامتنیت نامید و آن را به پنج قسم تقسیم کرد: بینامتنیت، پیرامتنیت، فرامتنیت، بیش متنیت و سرمتنیت. سرمتنیت به بررسی روابط طولی یک اثر با گونه ادبی آن می پردازد. در ادبیات فارسی نیز هریک از متون ادبی به گونه ادبی خاص خود تعلق دارند. تذکره الاولیاء عطار از متونی است که علی رغم تعلق به گونه تذکره های عمومی، از ویژگی هایی خاص برخوردار است که آن را از سایر تذکره ها ممتاز می کند. در این پژوهش با استفاده از مباحث مربوط به سرمتنیت به بررسی رابطه تذکره الاولیاء و گونه ادبی آن پرداخته شده است. از دستاوردهای این پژوهش آن است که تذکره الاولیاء به عنوان تذکره ای تعلیمی-تبلیغی و حماسه ای عرفانی از جایگاهی منحصربه فرد در متون ادبی برخوردار است.