تاملی سازه انگارانه بر نقش هویت در سیاست دفاعی جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر خودکفایی دفاعی

متغیرهای مختلف داخلی و خارجی در سیاست دفاعی تاثیرگذار هستند. عقاید، باورها، ارزش ها، تجربیات تاریخی ملتها و اندیشه های دفاعی از مهمترین متیرهای هویتی تاثیرگذار بر سیاست دفاعی به شمار می روند. مروری بر تحولات دفاعی و امنیتی جمهوری اسلامی ایران بیانگر این است که خودکفایی دفاعی یکی از مهمترین جهت گیری های سیاست دفاعی این کشور در چهار دهه گذشته به شمار می رود. تحقیق حاضر در قالب رویکرد کیفی اجرا شده و داده های آن به روش ترکیبی (کتابخانه ای و مصاحبه) جمع آوری شده اند. تجزیه تحلیل داده ها به روش «تحلیل مضمونی» و ایجاد رابطه همبستگی میان گزاره های محوری صورت گرفته است. هدف اصلی این مقاله شناخت نقش هویت در سیاست دفاعی جمهوری اسلامی با تاکید بر خودکفایی دفاعی بود؛ متاثر از این هدف، سوال اصلی آن چنین سامان یافت؛ هویت چه نقشی در موضوعیت یافتن خودکفایی در سیاست دفاعی جمهوری اسلامی ایران دارد؟ این نقش آفرینی از چه طریقی انجام می شود؟ و با کدام رهیافت و نظریه تحلیل سیاست قابل تبیین است؟ رابر نتایج حاصله، تجربیات تاریخی و قاعده «نفی سبیل»، از مهمترین متغرهای هویتی تاثیرگذار بر خودکفایی در ایران هستند؛ این نقش آفرینی به واسطه ادراک نقش ملی «دولت مستقل» صورت می گیرد؛ رهیافت فرهنگی با محوریت نظریه سازه انگاری، چارچوب نظری مناسب برای تحلیل سیاست دفاعی ایران می باشد.