وضعیت مصرف دخانیات در نوجوانان شهر قم و ارتباط آن با مواجهه با دود دست دوم و برخی فاکتورهای موثر در سال 1398: یک مطالعه توصیفی

مصرف دخانیات به عنوان یکی از عوامل اصلی ابتلاء و مرگ و میر در سراسر جهان می باشد. آغاز مصرف دخانیات در دوران نوجوانی خطرات مخصوص به خود را دارد. این مطالعه با هدف تعیین وضعیت مصرف دخانیات و ارتباط آن با دود دست دوم، دسترسی و تبلیغات در نوجوانان شهر قم در سال 1398 اجرا گردید.

مطالعه توصیفی حاضر در میان 823 دانش آموز مقطع اول و دوم متوسطه شهر قم انجام گردید. ابزار جمع آوری داده ها پرسش نامه پیمایش جهانی دخانیات در نوجوانان (Global youth tobacco survey; GYTS) و به صورت خودگزارش دهی بود. نمونه گیری به روش خوشه ای تصادفی چند مرحله ای انجام شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون مجذور کای انجام شد.

شیوع مصرف دخانیات 1/22 درصد (177 نفر) بود. بالاترین میزان مواجهه با دود دست دوم مربوط به «مواجهه با دود دخانیات در فضای باز عمومی» به میزان 9/52 درصد (430 نفر) بود. از بین کل مصرف کنندگان فعلی دخانیات، 8/64 درصد (35 نفر)، از طریق فروشگاه و مغازه به دخانیات دسترسی داشتند. به طور کلی 3/34 درصد دانش آموزان (278 نفر) در فروشگاه ها و خیابان تبلیغات دخانیات را مشاهده کرده بودند. آزمون مجذور کای، بین پایه تحصیلی، جنسیت، مقدار پول در اختیار در طی هفته، مواجهه با دود دست دوم، و مشاهده تبلیغات با مصرف دخانیات رابطه معنی دار نشان داد (05/0>P).

براساس نتایج پژوهش حاضر، اتخاذ و اجرای سیاست ها و استراتژی های کاهش مواجهه با دود دست دوم، کاهش دسترسی و مواجهه با هدف پیش گیری از مصرف مواد دخانی در نوجوانان پیشنهاد می گردد.