کارایی فرمولاسیون های مختلف اسانس ها روی شپشک آردآلود پنبه Phenacoccus solenopsis (Hemiptera: Pseudococcidae) در شرایط آزمایشگاهی

در دهه های اخیر، یکی از مهمترین روش های جایگزینی آفت کش های مصنوعی، استفاده از فرمولاسیون های جدید بر پایه اسانس های گیاهی است، که می تواند  کیفیت و میزان تاثیر آن ها را افزایش دهد. به دلیل محدودیت های کاربرد اسانس ها به شکل خالص، تهیه فرمولاسیون تجاری آن ها ضروری است. در این تحقیق، ابتدا سمیت تماسی 15 اسانس مختلف گیاهی روی پوره های سن اول شپشک آردآلود پنبه Phenacoccus solenopsis (Tinsley) (Hemiptera: Pseudococcidae) در دمای 1±25 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5±65 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی بررسی شد. اسانس های نعناع فلفلی Mentha piperita (L.) (Lamiaceae) ، پونهMentha longifolia (L.) (Lamiacea)  و لعل کوهستان Oliveria decumbens (Vent.) (Umbelliferae) ، دارای بیشترین سمیت تماسی بودند و برای آزمایش های بعدی در نظر گرفته شدند. بر اساس آنالیز GC و GC/MS، ترکیبات مهم اسانس پونه شامل پولگون 49/51، منتون 75/22 و 1و8 سینیول 69/11 درصد؛ اسانس نعناع فلفلی شامل منتون 51/36 ، منتن 51/28 ، منتول 12/8  و1و8 سینیول 66/7 درصد و لعل کوهستان شامل تیمول 99/43، گاما ترپینن 96/13 و پی_سیمن 62/12 درصد بودند. پس از تهیه فرمولاسیون، سمیت تماسی اسانس ها قبل و بعد از فرموله شدن، روی پوره های سن اول شپشک آردآلود پنبه در شرایط آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج آزمایش های تعیین غلظت کشنده، مقادیر LC50 سمیت تماسی برای اسانس پونه، نعناع فلفلی و لعل کوهستان فرموله نشده و فرمولاسیون اسانس پونه، نعناع فلفلی و لعل کوهستان روی پوره های سن اول شپشک آردآلود پنبهP. solenopsis  پس از 48 ساعت، به ترتیب 49/113، 74/129، 93/149 و 22/48، 55/55 و 68/61 پی پی ام محاسبه شد. بنابراین، سمیت تماسی فرمولاسیون اسانس پونه، نعناع فلفلی و لعل کوهستان نسبت به اسانس خالص پونه، نعناع فلفلی و لعل کوهستان به ترتیب 34/2، 36/2 و 43/2 برابر بیشتر بود. بر اساس آزمایش های فیزیکوشیمیایی، فرمولاسیون های تهیه شده پایداری خوبی از خود در شرایط آزمایشگاهی نشان دادند. بنابراین اسانس های فرموله شده این سه گیاه می تواند به عنوان حشره کش های جدید دوست دار محیط زیست برای کنترل آفات مورد توجه قرار گیرند.