ارائه مدل نهادینه کردن تسلط شخصی دانشجویان در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی

 این پژوهش با هدف، ارایه مدلی جهت نهادینه کردن تسلط شخصی دانشجویان دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی در ایران انجام پذیرفت. پژوهش از نوع کاربردی و توصیفی، پیمایشی با دو بخش کیفی و کمی (آمیخته) می‌باشد. در این پژوهش از دو مرحله کیفی و کمی استفاده شد که برای مرحله کیفی ابتدا به بررسی پیشنه، مبانی نظری و ادبیات تحقیق پرداخته و مولفه‌های اصلی مفهوم تسلط شخصی را برای خبرگان دانشگاه‌های خارجی و داخلی استخراج نموده و مدل مفهومی اولیه تسلط شخصی دانشجویان بدست آمد. در مرحله کمی با توجه به اجماع نظر خبرگان مبادرت به طراحی و تدوین ابعاد، مولفه‌ها و شاخص‌های پرسشنامه محقق ساخته، جهت دانشجویان گردید.

مواد و روش‌ها:

در بخش کیفی نمونه مشارکت‌کنندگان در مرحله اول، 7 نفر از خبرگان دانشگاه‌های خارجی هدفمند با تدوین پرسشنامه بازپاسخ و در مرحله دوم، 15 نفر از خبرگان دانشگاه‌های داخلی دولتی و غیردولتی، هدفمند با معیار سطح علمی دانشیار به بالا و تالیف کتاب‌های تخصصی مرتبط با تدوین پرسشنامه بسته پاسخ، از طریق آزمون تحلیل روایی محتوایی با شاخص‌های سی وی آر و سی وی آی و تکنیک دلفی مورد سنجش کیفی قرار گرفتند. در بخش کمی نمونه آماری 380 نفر دانشجویان دانشکده‌های دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات که از طریق فرمول کوکران با سطح اطمینان 95/0درصد به روش نمونه‌گیری طبقه‌ای نسبی تصادفی با پرسشنامه محقق ساخته مورد سنجش قرار گرفتند، پایایی پرسشنامه با آزمون کرونباخ صورت پذیرفت که مولفه‌های بخشش84/0، خودشناسی90/0، دوست داشتن خود 89/0، پیش کنشی91/0، تمرین انضباط95/0، حفظ ذهنیت مثبت93/0، باورهای خودتنظیمی فراشناختی75/0و زندگی کردن با اهداف مدون94/0 و در کل 96/0 از پایایی قابل قبول برخوردار بودند. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از آزمون‌های توصیفی و استنباطی؛ میانگین، تحلیل عاملی اکتشافی، تحلیل عاملی تاییدی، t تک نمونه‌ای، تکنیک مدل یابی معادلات ساختاری (SEM) با نرم‌افزار‌های SPSS22 و LISREL8.8 استفاده شد.

بحث و نتیجه‌گیری:

 نتایج در مرحله کیفی با توجه به پرسشنامه بازپاسخ و بسته پاسخ با 8 بعد و 16 مولفه و 95 شاخص مورد تایید و اجماع نظر خبرگان قرار گرفت و در مرحله کمی نتایج با آمار استباطی آزمون T تک نمونه‌ای جهت بررسی وضع موجود تسلط شخصی دانشجویان، میانگین تفاوت مشاهده شده به ترتیب در مولفه‌های؛ 1) باورهای خود تنظیمی فراشناختی (43/3)، 2) خودآگاهی (56/3)، 3) بخشش (69/3)، 4) حفظ ذهنیت مثبت (77/3)، 5) زندگی با اهداف مدون (84/3)، 6) پیش کنشی (88/3)، 7) دوست داشتن خود (94/3)، 8) تمرین انضباط (08/4)، و در نهایت تسلط شخصی به‌طور کلی (77/3)، از میانگین مورد انتظار در حد متوسط به بالا و مثبت و معنادار بدست آمد. نتایج برای ارایه مدل نهادینه کردن تسلط شخصی در دانشجویان براساس بار عاملی مرتبه دوم به ترتیب به شرح زیر بدست آمد: 1) بعد بخشش (بار عاملی برابر با 42/0)، 2) بعد خوداگاهی (بار عاملی برابر با 37/0)، 3) بعد دوست داشتن خود (بار عاملی برابر با 99/0)، 4) بعد پیش کنشی (بار عاملی برابر با 97/0)، 5) بعد تمرین انضباط(بار عاملی برابر با 82/0)، 6)بعد حفظ ذهنیت مثبت (بار عاملی برابر با 93/0)، 7) بعد باورهای خودتنظیمی فراشناختی (بار عاملی برابر با 81/0)، 8) بعد زندگی کردن با اهداف مدون (بار عاملی برابر با 66/0)، که بعد خودعاشقی بالاترین ضریب استاندارد بار عاملی و بیشترین نقش در تسلط شخصی دانشجویان دانشگاه‌ها و پایین‌ترین ضریب استاندارد بارعاملی و کمترین نقش در تسلط شخصی دانشجویان دانشگاه‌ها را بعد خودآگاهی را بدست آوردند. در کل یافته‌ها نشان داد که مدل نهادینه کردن تسلط شخصی دانشجویان دانشگاه‌های ایران شامل ابعاد؛ 1) بخشش، 2) خودشناسی، 3) دوست داشتن خود، 4) پیش کنشی، 5) تمرین انضباط، 6) حفظ ذهنیت مثبت، 7) باورهای خودتنظیمی فراشناختی و 8) زندگی کردن با اهداف مدون می‌باشد.