شاخص توسعه انسانی تعدیل یافته بر اساس نابرابری، پیش گویی کننده مهم مرگ های ناشی از بیماری های غیرواگیر در جهان و ایران: مطالعه اکولوژیک

هدف اصلی این مطالعه، بررسی توان پیش بینی کنندگی شاخص توسعه انسانی تعدیل یافته براساس نابرابری(IHDI)  در مقایسه با شاخص توسعه انسانی (HDI)، در خصوص سهم مرگ های ناشی از بیماری های غیرواگیر(NCD)  در بین تمامی مرگ ها، در جهان و ایران است.

داده های این مطالعه اکولوژیک، از گزارش های برنامه توسعه انسانی سازمان ملل متحد و سازمان جهانی بهداشت استخراج شده و مربوط به سال 2015 هستند. برای بررسی هم بستگی بین HDI و IHDI با سهم مرگ های ناشی از NCDها، از آزمون هم بستگی پیرسون و برای تعیین تاثیر آن ها بر متغیر وابسته، از مدل های رگرسیون خطی استفاده شد.

در سطح معناداری 01/0P<، متغیر وابسته، هم بستگی مثبت و بسیار قوی ای با هر یک از شاخص های 892/0=HDI  و 899/0=IHDI  نشان دادند. رگرسیون خطی ساده نشان داد که HDI به تنهایی، متغیر وابسته را به خوبی پیش بینی می کند (794/0Adj. R2= و 001/0P<)، اما در مدل رگرسیونی خطی چند متغیره، هنگامی که IHDI به همراه HDI وارد مدل شدند، IHDI توانست متغیر وابسته را به خوبی پیش بینی نماید (809/0Adj. R2= و 001/0=P)، درحالی که رابطه HDI و متغیر وابسته دیگر معنی دار نبود.

با وجودی که HDI، پیش گویی کننده مهمی از وضعیت NCDها است، اما در حضور IHDI تاثیر خود را از دست می دهد. بنابراین IHDI که تاثیر نابرابری ها بر توسعه انسانی را در دل خود دارد، علاوه بر HDI، می تواند اطلاعات دهنده بسیار خوبی در خصوص وضعیت مرگ های ناشی از NCDها باشد.