ارزیابی تاب ‎آوری شبکه بهداشت و درمان در حوادث و بحران‎ های شیمیایی

شبکه بهداشت و درمان در مناطق صنعتی از ارکان اساسی پیشگیری و مقابله با حوادث و بحران های شیمیایی هستند که ارتقاء سطح تاب‎آوری آنها از اهمیت به سزایی برخوردار است. برای نیل به این هدف نیاز به روش کاربردی و دقیقی برای ارزیابی و توانمند سازی این مراکز می‎باشد. مطالعه حاضر با هدف ارایه الگوی تاب آوری این مراکز در حوادث و بحران‎های شیمیایی انجام شد.

پژوهش حاضر یک مطالعه ترکیبی (کمی-کیفی) از نوع کاربردی است. در فاز نخست شاخص های ارزیابی تاب آوری با بررسی متون داخلی و بین المللی استخراج گردید و با استفاده از پنل نخبگی، مورد تایید روایی محتوایی قرار گرفت. سپس در فاز بعدی پرسشنامه بر اساس شاخص‎های استخراج شده طراحی و کمی سازی شد و مورد تایید خبرگان قرار گرفت. در نهایت با مشخص کردن معیارهای کمی برای تحلیل نتایج ارزیابی شبکه‎های بهداشت و درمان در حوادث و بحران های شیمیایی، الگوی ارزیابی و توانمند سازی سیستم بهداشت و درمان در حوادث و بحران‎های شیمیایی طراحی و ارایه گردید.

بر اساس بررسی متون و روش ذکر شده، 12 شاخص برای ارزیابی تاب آوری شبکه‎های بهداشت و درمان در حوادث و بحران‎های شیمیایی استخراج شد. روایی محتوایی (CVI بالای 0/875 و 1CVR=) همه شاخص ها تایید گردید، آنگاه با استفاده از پرسشنامه میزان وزن هر شاخص در امتیاز کل ارزیابی (امتیاز 100) مشخص گردید. روش‎های کمی سازی برای هر 12 شاخص استخراج و طراحی شد و سپس توسط گروه متخصصین تایید گردید. در نهایت الگوی ارزیابی و توانمندی برای شبکه‎های مذکور تدوین شد.

طبق نتایج به دست آمده، الگوی تاب آوری شبکه‎های بهداشت و درمان در حوادث و بحران‎های شیمیایی، در تفکیک سه مرحله پیش، حین و پس از بحران در 12 شاخص شامل: مخاطرات و تهدیدات شیمیایی، وضعیت سازه‎ها، مستندات (دستورالعمل‎ها و پروتکل‎ها)، ظرفیت و امکانات، آموزش، مانور (تمرینات)، سرمایه‎های انسانی، سیستم‎های مدیریتی، اتاق فرماندهی و مدیریت بحران، ارتباطات، تجزیه و تحلیل حوادث و ممیزی و پایش با زیرگروه‎های مربوطه ارایه گردید.