زمین شناسی و کانه زائی طلا (مس) زواریان (قم- سلفچگان)

طلای زواریان در کمربند ماگمایی ارومیه-دختر و مجموعه آتشفشانی میوسن زیرین واقع است. این سامانه بخشی از توالی آتشفشانی-رسوبی حوضه قم می باشد که به صورت مخروط آتشفشانی درون قاره ای، در یک محیط کششی تشکیل شده است. کانه‏زایی طلا در این پهنه، عمدتا به صورت دانه پراکنده و شکافه پرکن بیشترین ارتباط رابا واحدهای به شدت سیلیسی (رگه ها)، برش هیدروترمالی و سولفیددار (پیریت-کالکوپیریت) نشان می دهد. عناصر مولیبدن، بیسموت، آرسنیک، آنتیموان، نقره، کادمیوم و مس بیشترین همبستگی را با طلا نشان می دهند که از یک طرف به نقش کمپلکس های بی‏سولفیدی و از طرف دیگر به نقش سیالات ماگمایی در تشکیل آن، اشاره دارند. دگرسانی هیدروترمالی، غالبا در جوار و درون توده های نفوذی و در امتداد شکستگی ها با روند تقریبا شمال خاوری- جنوب باختری گسترش دارند، اگرچه شدت آن در اطراف بخش های سیلیسی بیشتر است. این سامانه با ایجاد انواع دگرسانی مرتبط با توده نفوذی فعالیت خود را آغاز نموده و با دگرسانی سیلیسی-اکسیدی در امتداد شکستگی ها اولین فاز از کانه زایی را ایجاد می نماید. کانه زایی با برش های هیدروترمالی و نفوذ سیالات هیدروترمالی حاوی سولفیدهای مس تداوم و با سولفیدی شدن و ته نشست اصلی کانه زایی طلا در حفرات و شکستگی ها خاتمه می یابد. بنابراین، ویژگی های این کانه‏زایی بیشترین شباهت را با کانسارهای اپی ترمال مرتبط با توده های نیمه عمیق از نوع اپی ترمال سولفیداسیون بالا نشان می دهد.