حکم الزام متعهد به ایفای عین تعهد و اجرای آن از سوی شخص ثالث در حقوق ایران و فرانسه

در روابط قراردادی، اجرای دقیق و به موقع تعهدات از اهمیت ویژه ای برخوردار است. اما گاهی متعهد مرتکب نقض قرارداد می شود و با وجود صدور حکم الزام، همچنان از اجرای تعهد خودداری می کند. با توجه به مواد 222 و 238 قانون مدنی و ماده 47 قانون اجرای احکام مدنی، درصورتی که امکان اجرای تعهد به وسیله شخصی غیر از متعهد وجود داشته باشد، شخص ثالث می تواند تعهد مدنظر را اجرا نماید و یا حتی متعهدله شخصا تعهد را انجام دهد و هزینه آن را از متعهد مطالبه کند. در ماده 1222 اصلاحی قانون مدنی فرانسه نیز که جایگزین ماده 1144 سابق شده، این نحوه اجرای تعهد مورد شناسایی قرار گرفته است و بررسی تطبیقی در این خصوص می تواند به برخی از پرسش های مطرح شده در این زمینه پاسخی دقیق ارایه دهد. دخالت ثالث در اجرای تعهد در فرض مسیله، فقط در تعهدات به فعل و ترک فعل مادی که قایم به شخص نیست، قابل تصور است. مطالعه تطبیقی با حقوق فرانسه که الهام بخش نویسندگان قانون مدنی ایران بوده است، نشان می دهد که چنین اجرایی از سوی ثالث ماهیت اجرای عین تعهد را دارد و اثر اصلی آن برایت ذمه متعهد اصلی است که به تبع آن، تمامی تضمین های تعهد منتفی می شود، اما در هر حال، متعهد محکوم به پرداخت هزینه های لازم خواهد شد.