هخامنشیان در ایونیه: از نبرد موکاله تا صلح کالیاس (479-449 پ.م)

جنگ های مادی (دولت هخامنشی با یونانیان) از مهمترین سرفصل های تاریخ دوره باستان است. مهمترین مسئله در بررسی این جنگ کمبود و یک طرفه بودن منابع است. در حالیکه هیچ منبع ایرانی و شرقی سخنی از این جنگ نزده، منابع یونانی (در راس آنان هرودت) به تفصیل جزییات آن را شرح داده اند. اما هرودت به دلیلی ناروشن کتاب خود را با نبرد موکاله و محاصره سستوس (479 پ.م) به پایان رسانده است. دیگر منابع یونانی روایت هایی آشفته از این جنگ ها به یادگار گذاشته اند که بررسی جنگ ها پس از نبرد موکاله را دشوار می کند. بر اساس روایت یونانی، با شکست هخامنشیان در نبرد موکاله و سستوس حضور دریایی پارسیان در آب های اژه به پایان رسید و چیرگی دریایی بر شاهراه آبی مدیترانه به دریای سیاه و کرانه های غربی آسیای صغیر (ایونیه) از دست رفت، اما بررسی های انجام شده در این پژوهش نشان می دهد که دولت هخامنشی همچنان پایگاه های دریایی مهمی در مدیترانه داشت که به ادامه درگیری ها تا سه دهه پس از نبرد موکاله انجامید، تا اینکه سرانجام دو طرف به صلح کالیاس (449 پ.م) تن دادند.