معیار بکارت و ثیبوبت از منظر لغت، فقه و روایات

ثیبوبت و بکارت در برخی روایات در موضوع دلیل اخذ شده و با نظر به ابهاماتی که در فهم این دو واژه در میان واژه شناسان و به تبع آن فقیهان حاصل شده است، ضرورت بررسی این دو واژه روشن می شود. چالش اصلی در این مسیله، معیار تشخیص بکارت و ثیبوبت است؛ یعنی در چه صورت دختر باکره از عنوان بکارت خارج می شود و ثیب به شمار می آید و احکام فقهی اش تغییر می کند. با توجه به کاربرد واژه «بکر» و به ویژه ثیب در سوالات راویان، لزوم فهم معنای لغوی و عرفی این دو واژه و اهمیت بررسی اینکه آیا معیار ثیبوبت از دیدگاه شرع، همان معیار لغوی است یا نه، روشن می شود. اقوال لغویان در معنای بکر و ثیب، متفاوت است و به تبع، بسیاری از فقها که معیار شرعی در این دو واژه را همان معنای لغوی می دانند، دچار اختلاف نظر شده اند. به نظر می رسد با تحلیل دیدگاه لغویان می توان به معنای اصلی این دو واژه پی برد تا معانی دیگر به همین معنای اصلی بازگردد. همچنین با بررسی ابواب گوناگون روایی می توان فهمید که هرچند در بیشتر مسایل فقهی، معیار لغوی موردپذیرش شرع است؛ ولی در خصوص مسئله اذن ولی در ازدواج باکره، چند دسته روایت وجود دارد که جمع بین آنها، دیدگاه شرع را متفاوت از عرف قرار می دهد.