آموزش خود نظم بخشی رفتاری-هیجانی: روشی برای بهبود فعالیت عملکرد اجرایی و علائم بیش کنشی در نوجوانان مبتلا به ADHD

هدف پژوهش، تعیین میزان اثربخشی آموزش خود نظم بخشی نوجوانان مبتلا به ADHD در بهبود عملکرد اجرایی و علایم بیش فعالی بود. پژوهش حاضر، از نوع کارآزمایی بالینی بود. جامعه آماری شامل تمامی نوجوانان پسر مبتلا بهADHD  در یکی از مدارس منطقه 5 شهر تهران و در سال تحصیلی 98-1397 بود. بدین منظور 32 نفر از دانش آموزان پسر مقطع متوسطه مبتلا به ADHD  به طور تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. به کمک پرسشنامه اختلال عملکرد اجرایی بارکلی (BDEFS-CA)  و رفتار بیش فعالی و نقص توجه کانرز معلمان (CTRS)  متغیرهای پژوهش، اندازه گیری شد. پس از اجرای پیش آزمون، شرکت کنندگان گروه آزمایش آموزش خود نظم بخشی دریافت نمودند. سپس، پس آزمون و پس از دو ماه نیز آزمون پیگیری اجرا گردید. در نهایت، داده ها از طریق تحلیل کوواریانس و با ترم افزار SPSS24 تحلیل شد. نتایج نشان داد در پس آزمون همه متغیرها شامل سازماندهی ذهنی، توانایی در هدفگذاری، حل مساله، خود انگیختگی بهبود پیدا کردند و نشانه های ADHD کاهش یافته بود. در پیگیری دو ماهه، توانایی حل مساله به لحاظ آماری معنادار نبود و توانایی در هدف گذاری چه در پس آزمون و چه در دوره پیگیری علارغم معناداری، به دلیل پایین بودن اثر اندازه، نتوانست با مداخله بهبود پیدا کند. نتایج بیانگر این امر است که درمان خود نظم بخشی رفتاری-هیجانی توانسته اثرات مثبتی بر عملکرد اجرایی و کاهش نشانه های ADHD داشته باشد، اما برای اثر بخشی بیشتر به زمان طولانی تر مداخله و تمرین بیشتر مهارتها نیاز است.