تحلیل اثر تغییرات محیطی پراکنده رویی شهری بر شدت توفانی شدن هوا (نمونه های موردی: تهران، مشهد، آنکارا و استانبول)

درک اثر توسعه فیزیکی شهر بر ناپایداری هوای شهری، یک موضوع چالش برانگیز است. پژوهش حاضر با هدف تحلیل شاخص تغییرات محیطی پراکنده رویی شهری و ارتباط آن با شاخص شدت توفانی شدن هوا (SWEAT) در چهار منطقه شهری ایران و ترکیه در شرایط فعلی (2018) و احتمالات آینده (2030) انجام شد.

روش شناسی: 

در این پژوهش، داده های شاخص توفانی شدن هوا از داده های جو بالای ایستگاه های رادیوسوند تهران، مشهد، آنکارا و استانبول استخراج شد. همچنین داده های پراکنده رویی شهری از داده های شبکه جهانی سکونتگاه های انسانی فراهم شدند.

یافته ها: 

تحلیل پراکنده رویی شهری نشان داد که شهرهای آنکارا و استانبول به ترتیب بیشترین توسعه فیزیکی را به خود اختصاص داده اند. طبق یافته های مدل توسعه پراکنده شهری، شدیدترین نرخ توسعه پراکنده برای شهر تهران پیش بینی می شود. براساس محاسبه شاخص تغییرات محیطی ناشی از پراکنده رویی (ΔY) هم مشخص شد که در آینده مقادیر این شاخص برای چهار محدوده شهری مورد مطالعه بین 61/0 تا 98/1 خواهد بود که شدیدترین این تغییرات محیطی (98/1) برای شهر تهران قابل محاسبه است.

نتیجه گیری: 

محاسبه شاخص توفانی شدن هوا در سال 2018 نشان می دهد که توسعه و پراکنده رویی شهری و تغییرات محیطی ناشی از آن با نرخ همبستگی 913/0 اثر قابل توجهی در افزایش رخدادهای توفانی هوا در کل مناطق شهری داشته است. پیش بینی مقدار این شاخص برای سال 2030 نشان می دهد که متوسط شاخص توفانی شدن هوا در مناطق شهری مورد مطالعه بین 19% تا 118% افزایش خواهد داشت که بیشترین میزان برای شهر تهران قابل پیش بینی است.