مطالعه توان زیستی چند ژنوتیپ گرده و مقایسه گرده افشانی دستی و طبیعی در پسته (.Pistacia vera L)

در گیاهان برای تولید دانه بیشتر، در شرایطی که گرده افشانی طبیعی کافی نیست می توان از گرده افشانی دستی استفاده کرد. در گیاه پسته گرده‏افشانی دستی می‏تواند راه‏حلی برای مبارزه با کاهش تولید در اثر کمبود گرده باشد. در این پژوهش، قدرت زیست گرده چندین ژنوتیپ نر پسته و همچنین کارآیی گرده‏افشانی دستی و طبیعی با هم مقایسه شدند. تعداد 21 ژنوتیپ نر انتخاب و میزان رویش گرده ها و رشد لوله ها در قالب طرح بلوک کاملا تصادفی بین آن‏ها مقایسه شد. بعد از 5/2 ساعت از کشت، ژنوتیپ های 13 (%33/53) و 17 (%56/52) بالاترین درصد رویش و ژنوتیپ 6 (110 میکرومتر) بالاترین طول لوله گرده را نشان دادند. پس از 5 ساعت، ژنوتیپ 21 (%66/74) بالاترین درصد رویش و ژنوتیپ 8 (150 میکرومتر) بالاترین طول لوله را نشان دادند. گرده افشانی دستی با مخلوطی از گرده های ژنوتیپ های مرغوب (21، 17، 13، 8 و 6)، روی دو رقم ماده احمداقایی و کله قوچی اجرا و مقایسه آن با گرده‏افشانی طبیعی به صورت طرح کرت خرد شده انجام شد. در گرده افشانی دستی همه گل ها دارای گرده ولی در گرده افشانی باز %67 گل ها فاقد گرده بودند. درصد ریزش گل ها و میوه های کوچک در گرده افشانی باز (%85) بیشتر از گرده افشانی دستی (%79) بود اما درصد پوکی میوه‏ها در گرده افشانی دستی (%20) بیشتر از گرده افشانی باز (%1) بود. می‏توان احتمال داد که تراکم بالای گرده در گرده‏افشانی دستی، ریزش گل‏ها را کاهش و تعداد میوه را افزایش داده اما به علت ناکافی بودن مواد غذایی بسیاری از دانه‏ها نتوانستند رشد کنند و در نتیجه میوه پوک تولید کردند.