درون مایه های روان شناختی در کتاب خاطرات «دا»

کتاب های خاطرات دفاع مقدس ازجمله آثار ادبی در حوزه جنگ به شمار می روند که به دلیل بازتاب عوامل و عناصر مربوط به جنگ تحمیلی از جهات مختلف قابل نقد و تحلیل هستند. در این پژوهش با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی و اتخاذ رویکرد پژوهشی نظریه فروید به نقد و تحلیل درون مایه های روان شناختی در کتاب خاطرات دا می پردازیم. مساله ترس، اضطراب و مکانیسم های دفاعی ازجمله درون مایه های روان شناختی هستند که می توان به نقد و تحلیل آن ها در کتاب دا پرداخت. برخی از اشخاص کتاب دا ازجمله زهرا، دا، لیلا و حبیب برای رهایی از استرس و کاهش فشارهای روحی روانی ناشی از جنگ از آن ها استفاده می کنند تا بدین طریق بتوانند به آرامش درونی و روحی دست یابند. پس از یاری گرفتن از منابع گوناگون تخصصی در حوزه نقد روان شناختی، یافته های پژوهش حاکی از آن است که به دلیل فضای جنگ و برهم خوردن تعادل اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی زندگی شخصیت های کتاب دا، شاهد تحول درون مایه های روان شناختی هستیم. زهرا (شخصیت اصلی کتاب دا) از انواع مکانیسم های دفاعی ازجمله سرکوب (واپس زنی و نوستالژی)، جابجایی، فرافکنی و همانندسازی جهت بهبود روحیه خود در مناطق جنگی استفاده کرده است. دیگر اشخاص نیز از مکانیسم دفاعی جابجایی بیشترین استفاده را کرده اند که مهم ترین نمود آن در فحاشی به دشمن مطرح شده است.