فهمی: تذکره نویسی گمنام از ماوراءالنهر: (تذکره فهمی و تبیین اهمیت آن در تاریخ ادب فارسی در ماوراءالنهر)
ملا عبدالمطلب خواجه متخلص به فهمی (فوت پس از 1286ق) تذکرهنویس ماوراءالنهری است. درباره این شخصیت اطلاعات بسیار اندک و بعضا نادرست در منابع کشورهای تاجیکستان و ایران دیده میشود. مسئله اصلی این پژوهش معرفی تذکره و تذکرهنویس، طبقهبندی معیارهای تذکرهنویسی و تحلیل دیدگاههای انتقادی وی در تذکره است. نگارنده برای تبیین این مسئله با استفاده از روش تحلیل محتوا و استناد به دستاوردهای رویکرد ژانری به متن به دنبال یافتن پاسخ برای پرسشهای زیر است: فهمی کیست، تذکره وی دارای چه ویژگیهایی است و مولف چه دیدگاههای انتقادی دارد؟ این تذکره چه نقشی در جریان تذکرهنویسی و تاریخ ادب فارسی در ماوراءالنهر ایفا کرده است؟ نتایج تحقیق نشان داد تذکره فهمی تذکره مستقل منثور عمومی ناتمام به فارسی است که در سده سیزدهم قمری به فرمان حاجی ملا محمد توقسابه، از سپاهیان وقت بخارا، تالیف شده است. دیدگاههای انتقادی مولف را میتوان در ذیل چهار عنوان «تاریخی تحلیلی، اخلاقی، سیاسی اجتماعی، و بلاغی جمالشناسانه» تحلیل کرد. این تذکره بهرغم ناتمام بودن، اطلاعات ذیقیمتی از ادب فارسی و جریانهای فکری و عرفانی دوره خود را ثبت کرده است که در روند نگارش تاریخ ادییات فارسی در ماوراءالنهر شایان اهیمت است.
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.