تکثیر درون شیشه ای و عاری سازی ژنوتیپ های برتر محلب (‏Prunus mahaleb‏) از ویروس های بذرزاد ‏از طریق گرمادرمانی و کشت مریستم ‏

محلب (Prunus mahaleb) از مهم ترین منابع تولید پایه بذری و کلونال و رایج ترین پایه بذری گیلاس و آلبالو در ایران است. هدف از این تحقیق دست یابی به پایه های انتخابی محلب NB5176، NBVP1و NBVP2 عاری از ویروس های بذرزاد آبله آلو (Plum pox virus, PPV)، کوتولگی آلو (Prune dwarf virus, PDV)، لکه حلقوی بافت مرده درختان هسته دار (Prunus necrotic ringspot virus, PNRSV) بود.  برای این منظور، ابتدا آلودگی درختان مادری توسط آزمون سرولوژیک الیزا (ELISA) بررسی شد. مریستم های انتهایی این ژنوتیپ ها درمحیط MS مستقر و شش هفته بعد به محیط های پرآوری MS (حاوی 5/0 میلی گرم بر لیتر BAP، 1/0 میلی گرم بر لیتر NAA و 3/0 میلی گرم بر لیتر پکتین) و DKW (حاوی 5/0 میلی گرم بر لیتر BAP)  و WPM (حاوی 3/0 میلی گرم بر لیتر پکتین) منتقل شدند. پس از مرحله تکثیر اولیه، گیاهچه ها درون شیشه گرمادرمانی شدند و سلامت گیاهان بازیابی شده از گرمادرمانی از سه ویروس فوق توسط RT-PCR بررسی و گیاهچه های سالم، تکثیر، ریشه دار و به گلدان منتقل شدند. بر اساس نتایج آزمون الیزا، برخی درختان مادری به ویروس های PDV و PNRSV آلوده بودند. بیشترین درصد استقرار مریستم 5/42% مربوط به ژنوتیپ NBVP1 بود. در مرحله پرآوری، هیچ ژنوتیپی در محیط های MSوWPM  رشد نیافت و تنها محیط DKW مناسب بود. از نظر ریشه زایی، محیط های DKWوQL تغییریافته حاوی 5/1 میلی گرم بر لیتر IBA مناسب بودند. ژنوتیپ NBVP1 در کلیه محیط های ریشه زایی بهتر از دو ژنوتیپ دیگر ریشه دار شد. 40-25 درصد از گیاهچه های درون شیشه ای به شرایط گرمادرمانی تحمل داشته و براساس نتایج RT-PCR، عاری ازPDV ، PNRSV، PPV بودند. نهال های گلدانی به دست آمده می توانند به باغ ایزوله منتقل شده و برای تولید بذر سالم محلب به کار روند.