تحلیل محتوای استناد مقالات پزشکی دسترسی آزاد و غیر آزاد به روش عقیده کاوی بافتار استناد

اعتبارسنجی مقالات دسترسی آزاد، همواره از جمله دغدغه‌های جامعه علمی بوده است. از آن‌جا که تحلیل استنادی کمی در ارزیابی مقالات علمی با چالش روبه‌رو است، تحلیل استنادی محتوامحور از جمله عقیده‌کاوی بافتار استناد، می‌تواند تصویر روشن‌تری از اعتبار آن‌ها ارایه دهد. هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی عقاید استنادگران درباره مقالات پزشکی دسترسی آزاد و مقایسه آن‌ها با مقالات دسترسی غیر آزاد مشابه بود.

این مطالعه به روش تحلیل محتوای کمی با رویکرد تحلیل استنادی عقیده‌کاوانه انجام شد. اطلاعات مقالات از پایگاه‌های PubMed، بافتارهای استناد از پایگاه Colil و نمره‌ عقیده‌ای بافتارهای استناد از SentiWords استخراج گردید. پس از پردازش زبان طبیعی متن چکیده‌ها، عناوین و بافتارهای استناد، شباهت کسینوسی مقادیر TF-IDF (Term Frequency-Inverse Document Frequency) محاسبه و مقالات دسترسی آزاد و غیر آزاد مشابه زوج شدند. داده‌ها با استفاده از آزمون Friedman و همبستگی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. 

یافته‌ها:

اختلاف معنی‌داری در نمره میانگین عقیده مقالات دسترسی آزاد با مقالات دسترسی غیر آزاد مشابه وجود نداشت؛ اگرچه اختلاف استنادات آن‌ها معنی‌دار بود. همچنین، همبستگی معنی‌داری بین فاصله عقیده‌ای مقالات دسترسی آزاد و غیر آزاد با شباهت متنی و بافتار استناد آن‌ها مشاهده نشد.

نتیجه‌گیری: 

اگرچه مقالات دسترسی آزاد بیشتر از مقالات دسترسی غیر آزاد، استناد دریافت کرده‌اند، اما عقاید استنادگران درباره این دو گروه مقاله تفاوت معنی‌داری ندارد. همچنین، آثاری که به لحاظ موضوعی با هم شباهت دارند، لزوما وضعیت عقیده‌ای مشابهی را نشان نمی‌دهند. از این‌رو، لزوم تحلیل‌های محتوامحور برای تکمیل نتایج تحلیل استنادی کمی تایید می‌شود.