فرصت ها و تهدیدهای واگذاری طرح های نیمه تمام دولتی به بخش خصوصی

عدم تحقق پرداخت‌های عمرانی مصوب در بودجه سالانه و کاهش سهم پرداخت‌های عمرانی از کل پرداخت‌های دولت در سال‌های اخیر از دلایل اصلی به تعویق افتادن پروژه‌های دولتی و نیمه‌تمام ماندن آنها بوده است. اعمال تحریم‌های بین‌المللی در سال گذشته و تداوم آن‌ در سال جاری خبر از کسری بودجه احتمالی و مشکلات مالی دولت در سال جاری دارد. در این شرایط، تعویق و نیمه‌تمام ماندن بسیاری از پروژه‌های دولتی در سال جاری قطعی خواهد بود. براساس بررسی‌های صورت گرفته، در سال 1398، 376 پروژه عمرانی ملی و 2291 پروژه عمرانی استانی قابل واگذاری به بخش خصوصی است یا امکان مشارکت بخش خصوصی در اجرای آنها وجود دارد. اعتبار مورد نیاز برای انجام کل این پروژه‌ها حدود 948638 میلیارد ریال برآورد شده است. کاهش بار مالی دولت، استفاده بهینه از منابع، افزایش کارآیی به دنبال کاهش مداخلات سیاسی در تصمیم‌گیری‌ها و کاهش طول دوره اجرای طرح‌ها از مزایای واگذاری پروژه‌‌هاست. از سویی، ایجاد رانت، فساد و زدوبند و امکان رعایت نکردن استانداردها در انجام پروژه‌ها از معایب واگذاری پروژه‌هاست که به‌منظور برطرف شدن این معایب، شفافیت در نحوه واگذاری طرح‌ها و اعلام برندگان و تعهد دادن بخش خصوصی برای رعایت استانداردهای لازم در اجرای پروژه‌ها می‌تواند موثر باشد. در مجموع، به نظر می‌رسد مزایا و منافع ناشی از واگذاری طرح‌های نیمه‌تمام دولتی به بخش خصوصی بیشتر از معایب آن باشد، ازاین‌رو، واگذاری سریع‌تر طرح‌های نیمه‌تمام به بخش خصوصی توصیه می‌شود که برای این منظور می‌توان از قراردادهایی همچون بیع متقابل استفاده کرد.