تولید مفاهیم پایه: گامی اساسی برای تاسیس روان‎شناسی اسلامی

هدف از پژوهش حاضر، چگونگی تولید «مفاهیم پایه» به عنوان گامی اساسی در تاسیس روان‎شناسی اسلامی است. روش این پژوهش از نوع تحقیقات کیفی است که با نگرشی توصیفی- تحلیلی به منابع دینی و دستاوردهای روان‎شناختی صورت گرفته است. یافته های پژوهش بدین قرارند: 1. هر نظام‎واره فکری، «مفاهیم پایه» مختص به خود دارد که متناسب با اهداف و مبادی فلسفی همان نظام‎واره است؛ 2. یکی از گام های اساسی برای پاسخ به پرسش‎های تحقیقاتی، شناسایی مفاهیم تاثیرگذار و تبدیل آنها به «مفاهیم پایه» طی فرایندی مشخص است؛ 3. هر مفهوم پایه، دارای تعریف نظری و عملیاتی، مرزبندی با مفاهیم مشابه، قابلیت ها و ظرفیت‎های مشخص و مورد توافق متخصصان آن رشته است؛ 4. فراهم نمودن مجموعه ای از مفاهیم پایه، موجب بی‎نیاز شدن از به عاریت گرفتن مفاهیم پایه، از سایر نظام‎واره‎های علمی، برای تبیین پدیده ها می گردد؛ 5. از طریق کشف ارتباط بین مفاهیم پایه می توان به تبیین پدیده ها و/یا نظریه‎پردازی پرداخت. در نهایت، برای عملیاتی نمودن روش معرفی‎شده، سه مفهوم «تعلق»، «اخبات» و «شکرگزاری»، که به صورت بالقوه، قابلیت تبدیل شدن به «مفهوم پایه» در روان‎شناسی را دارند، به عنوان سه نمونه معرفی می شوند. نتیجه اینکه یکی از گام های اساسی برای تاسیس روان‎شناسی اسلامی، تولید «مفاهیم پایه» است.