کنکاش در چیستی و اجزای ذاتی مفهوم «تحول» در علوم انسانی از دیدگاه آیت‎الله خامنه ای

این مقاله، کنکاشی درباره معنا، مفهوم و ماهیت تحول من حیث هی هی در علوم انسانی به مثابه نرم افزار تمدن نوین اسلامی از منظر آیت‎الله خامنه ای است. آنچه با کاربست روش توصیفی تحلیلی از بیانات آیت‎الله خامنه ای استنباط می شود، این است که تولید علوم انسانی، به علت شان و کارویژه فکری و جهت دهندگی آن، که در ویژگی نرم افزار بودن این علوم مندرج است، واجد نقشی بی بدیل در شکل‎گیری تمدن نوین اسلامی است. از دیدگاه ایشان، مفهوم تحول در علوم انسانی دارای دو جزء ذاتی و قوام بخش می باشد که حقیقت و مفهوم این تحول را معنا و تبیین می کند. نخستین جزء ذاتی مفهوم تحول در علوم انسانی، رویکرد سلبی به علوم انسانی موجود است. روح این وجه سلبی تحول که روی گردانی همه جانبه و فراروی از علوم انسانی غربی به علت بحران ذاتی آن هاست، مستلزم انقلاب و واژگونی این علوم در حیطه های گوناگون مبانی، اصول، روش، جهت‎گیری و غایات و نیز تنزل آنها از مقام «محور تشخیص و معرفت نهایی انسان» بودن است. دومین و واپسین جزء ذاتی ماهیت تحول در علوم انسانی، رویکرد ایجابی به تولید حقیقی علوم انسانی اسلامی است. حقیقت این وجه ایجابی تحول، اقبال تام و همه جانبه به تفکر و اندیشه اسلامی است که به شیوه ای محققانه بر متون و منابع الهی و فرهنگ عریق اسلامی تکیه می زند و با اتکا به چنین ظرفیت های عظیم و غنی و عمیق اسلامی ای، در مسیر پیوسته، دشوار و حیاتی تولید تاسیسی، اصالی و مبدعانه علوم انسانی اسلامی گام برمی دارد.