حکمرانی اخلاقی در بخش عمومی از دیدگاه نهج البلاغه

حکم رانی در هر جامعه با نظام ارزش ها آن جامعه پیوندی ناگسستنی دارد. ارزش ها، هویت دولت را در عرصه عمل و خط مشی گذاری تعیین می بخشند، از این رو فهم ارزش های برای حکم رانان امری حساس و در عین حال پیچیده است. یکی از منابع مهم برای استخراج ارزش ها در جامعه ما، متون دینی و سیره پیامبر (ص) و اهل بیت ایشان است. هدف ما در این جستار شناخت ارزش های اخلاقی حکم رانی در بخش عمومی از دیدگاه نهج البلاغه است.

روش شناسی: 

این پژوهش کیفی و از رویکرد حکمی-اجتهادی استفاده شده است. داده ها با کدگذاری از متن کتاب نهج البلاغه استخراج و در قالب جدول مضامین ارایه شده است و هم چنین برای اعتباریابی مضامین کشف شده از روش ژرف کاوی متن محور (مقابله و مقایسه مضامین با متون) بهره گرفته شده است.

یافته ها:

 حکم رانان با شناخت ماهیت مشاغل و شاغلین حوزه عمومی می توانند با بهره گیری از آموزه ای اخلاقی علوی در بحث حکم رانی، به پیگیری اهداف حاکمیتی بپردازند و با معیار قرار دادن شاخص های نظیر عدالت گستری، کسب رضایت عمومی، گرایش مشفقانه به عموم مردم، اصلاح روابط عمومی و از بین بردن کینه های و عقده های اجتماعی؛ به تحقق رسالت آرمان شهر علوی مدد رسانند.

نقش کارگزاران خدمات عمومی در سعادت و شقاوت یک تمدن بسیار مهم است و چنان چه این کارگزاران به درستی از بعد اخلاقی تربیت نشده باشند آثار و پیامدهای مخربی را به جامعه تحمیل می کنند. در این پژوهش اخلاق محور و هسته اصلی ساخت انسان اداری و سازمانی از نظر امام علی (ع) بیان شده است و نظام حکم رانی علوی اصالت را به ارزش های اخلاقی می دهد و ساختارها و فرایندها اداری تابع اخلاق می باشند تا فرهنگ بوروکراتیک و سازمانی تهی از معنا و ارزش های اصیل انسانی.