فرانقش های بینافردی و تجربی در متن روایی زبان راجی (رایجی) برزکی

در تحلیل حاضر بندهایی از زبان رایجی برزکی از منظر دو فرانقش بینافردی و تجربی ارایه می شود و قصد بر آن است تا تحلیل های معنابنیان نظریه نقش گرای هلیدی درباره این گونه زبانی سنجیده شوند که مانند بسیاری از گویش ها یا زبان های محلی تنها دارای صورت گفتاری و محاوره ای هستند. بدین منظور، با توجه به فرانقش بینافردی، فاعل، خودایستا و نوع بندها و بر اساس فرانقش تجربی، بسامد و نوع فرایندهای زبان راجی برزکی مورد بررسی قرار می گیرند. زبان رایجی (راجی) برزکی از زبان های در خطر ایران است که در شهر برزک (50 کیلومتری شهر کاشان) به آن تکلم می شود. این پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی است و داده های آن از مصاحبه شفاهی با یک گویشور زن بومی 83 ساله و دوگویشور مرد بومی82 و 64 ساله برزکی به دست آمده است. نتایج به دست آمده بیان گر آن است که از مجموع 35 بند پیاده شده از داستان شفاهی با موضوع سیل بزرگ 60 سال پیش این شهر، در فرانقش تجربی فرایند مادی با 66% (23 فعل) رخداد، پربسامدترین فرایند است. درصد رخداد سایر فرایندها عبارت است از: رابطه ای 20% (7 فعل)، ذهنی 8% (3 فعل)، فرایند رفتاری 3% (یک فعل)، کلامی 3% (یک فعل) و وجودی 0%. تحلیل فرانقش بینافردی این بندها نشان می دهد که از میان 35 بند، 34 بند خبری و یک بند امری می باشد و فاعل در 33 بند غایب و تنها در دو بند فاعل، گوینده بند است. همچنین از 35 فعل موجود در این بندها 33 بند دارای فعل گذشته (28 فعل گذشته ساده و 5 فعل گذشته استمراری) و 2 بند دارای زمان حال هستند.