تاملی بر ارتباط اقتصاد و فرهنگ

بهبود فرهنگ عمومی یکی از مولفه‌های مهم و اساسی در توسعه اقتصادی هر کشور است که به بهبود شاخص‌های اقتصادی و در نتیجه، افزایش سطح رفاه و رضایتمندی مردم از وضعیت معیشتی خود کمک می‌کند. هرچند طی دهه‌های گذشته، کشورها برای دستیابی به توسعه، به پارامترهای فرهنگی موثر بر عملکرد اقتصادی، توجه خاصی نداشتند، اما با توجه به گسترش حوزه‌های علم و مطرح شدن تاثیر گرایش‌های مختلف جامعه‌شناختی بر یکدیگر، مانند اقتصاد و فرهنگ و همچنین تجربه توسعه اقتصادی کشورهای جنوب شرق آسیا که برخی متاثر از ریشه‌های فرهنگی بوده، به توجه اقتصاددانان به فرهنگ منجر شده است.
فرهنگ، نقش پررنگی در تصمیمات اقتصادی دارد. بنابراین، بررسی چگونگی و میزان رابطه و تاثیر فرهنگ بر اقتصاد مورد نیاز است. فرهنگ بر عملکرد اقتصادی جامعه از چهار کانال‌ فرهنگ و بهره‌وری اقتصادی، فرهنگ و انصاف بین نسلی، فرهنگ و اهداف اقتصادی، فرهنگ و نهادها اثر می‌گذارد؛ برای نمونه، تاثیرگذاری فرهنگ بر عملکرد اقتصادی نهادها، به کاهش هزینه های غیرضروری و بهبود بهره وری اقتصادی منجر می شود. به دلیل تاثیرگذار بودن فرهنگ موثر بر شاخص های اقتصادی، فرهنگ مطلوب پس از شناسایی توسط نخبگان، تنها از طریق گفتمان سازی در جامعه، به بهبود شاخص های اقتصادی منجر می شود.
با توجه به اثرگذاری فرهنگ بر عملکرد اقتصادی، توجه به مواردی مانند گفتمان‌سازی فرهنگ اقتصادی، توسعه فرهنگ اقتصادی از طریق آموزش رسمی، برنامه ریزی با توجه به الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، توسعه فرهنگ کار و توسعه فرهنگ اقتصادی از طریق آموزش عمومی (رسانه های جمعی) ضروری به نظر می‌رسد.