ارزیابی صفات زراعی و تحمل به خشکی در لاین های حاصل از سه تلاقی بین گونه ای گلرنگ

تنوع ژنتیکی در گونه اهلی گلرنگ برای تحمل به خشکی و صفات زراعی به دلیل فرسایش ژنتیکی محدود است. استفاده از گونه های وحشی به عنوان منابع ارزشمند برای بهبود تحمل به تنش های غیرزیستی همواره مورد توجه بوده است. در این مطالعه گونه اهلی (Carthamus tinctorius) با دو گونه وحشی (گونه های C. oxyacanthus و C. palaestinus) تلاقی داده شد (سه تلاقی دو بدو) و ژنوتیپ های حاصل تا نسل پنجم خالص سازی شدند. سپس مجموع 159 ژنوتیپ گلرنگ حاصل از سه تلاقی بین گونه ای طی سال های 1395-1394 و 1396-1395 از نظر صفات زراعی و تحمل به خشکی در مزرعه دانشگاه صنعتی اصفهان مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که برای اکثر صفات زراعی و عملکردی تنوع قابل ملاحظه ای بین گونه های والدی و نیز بین و درون لاین های هر سه تلاقی وجود داشت. گونه های C. tinctorius و C. palaestinus بیشترین مقدار عملکرد دانه را در هر دو محیط نرمال و تنش خشکی نشان دادند. در شرایط آبیاری نرمال تلاقی لاین های گونه اهلی با C. palaestinus بیشترین عملکرد دانه را به خود اختصاص داد و از نظر سایر صفات زراعی مانند قطر غوزه، تعداد دانه در غوزه و عملکرد روغن نیز این جمعیت نسبت به دو جمعیت دیگر برتری داشت. در شرایط خشکی هر سه جمعیت پتانسیل خوبی برای تحمل به خشکی نشان دادند که از به ارث رسیدن مقاومت از دو والد وحشی ناشی می شود. تفکیک یافته های متجاوز برتر از نظر تحمل به تنش خشکی در هر سه جمعیت شناسایی شدند. درنهایت نتایج نشان داد که می توان از نتایج این جمعیت ها برای اصلاح و افزایش عملکرد دانه و روغن برای ترویج این گیاه در مناطق خشک بهره برد.