کاربرد شاخص های تحمل به خشکی در ارزیابی برخی ژنوتیپ های گندم نان، تریتیکاله و تریتی پایروم

به منظور ارزیابی تحمل به تنش خشکی در ژنوتیپ های گندم نان، تریتی پایروم و تریتیکاله، 27 ژنوتیپ مختلف طی سال های زراعی 1395و 1396 در دو منطقه جغرافیایی (اصفهان و شیراز) با استفاده از طرح بلوک های کامل تصادفی در دو تیمار آبیاری در دو ناحیه (اصفهان و شیراز) کشت و مورد مطالعه قرار گرفتند. بر اساس عملکرد دانه، شاخص تحمل به خشکی (STI)، شاخص تحمل (TOL)، شاخص حساسیت به خشکی (SSI)، شاخص میانگین تولید (MP) شاخص میانگین هندسی عملکرد (GMP) شاخص حساسیت به تنش خشکی (SDI)، شاخص خشکی نسبی (RDI)، درصد حساسیت به تنش خشکی (SSPI)، شاخص میانگین هارمونیک (HARM) و شاخص پایداری عملکرد (YSI) محاسبه شد. بر اساس نتایج رتبه بندی ژنوتیپ ها در منطقه اصفهان، لاین های تریتیکاله بیشترین مقدار شاخص های MP، GMP و STI را داشتند و در منطقه شیراز لاین های تریتیکاله (4115 و 4116) بیشترین میزان شاخص های گفته شده را در هر دو سال داشت. با توجه به دو شاخص SSI و TOL ژنوتیپهای تریتیکاله 4108 و ژنوتیپ های گندم شامل بم، امید و الوند در دو سال ارزیابی در منطقه اصفهان و ژنوتیپ های الوند و KaCr4 در منطقه شیراز به عنوان ژنوتیپ های متحمل به تنش خشکی شناخته شدند. مطابق با نتایج همبستگی، شاخص های MP، GMP، HARM و STI همبستگی مثبت و بالایی با عملکرد دانه در دو محیط تنش و بدون تنش در هر دو منطقه اصفهان و شیراز داشتند. از ژنوتیپ های برتر متحمل می توان در برنامه های اصلاحی به منظور افزایش تحمل به تنش خشکی در گونه های گندم و تریتیکاله استفاده کرد.