کارایی و ایمنی در تولید و مصرف گیاهان دارویی و داروهای گیاهی

 به رغم تمایل به مصرف گیاهان دارویی و گیاه‌درمانی، کمتر مستند علمی در خصوص مشکلات و ضروریات مصرف این نوع داروها، به‌ویژه در مورد اثرات جنبی، سلامت محصولات گیاهی و حتی تداخلات دارویی به زبان فارسی منتشر شده است.

در این مطالعه به منظور بازبینی و نقد مستندات علمی مرتبط با چالش‌های تولید و مصرف گیاهان دارویی، مطالعه‌ای مروری با بررسی منابع از طریق کاوش در منابع علمی از بانک‌های اطلاعات ساینس دایرکت، گوگل اسکولار، پاب مد، مگیران و سید انجام شد و برای تهیه اصل گزارش‌ها از کتابخانه دیجیتال گیگالیب کمک گرفته شد. از واژه‌های «گیاهان دارویی»، «اثرات معکوس»، «اثرات جانبی»، «تداخلات دارو - گیاه» و «طب مکمل» برای جستجو بین سال‌های 2000 تا 2018 استفاده شد. سوالات محوری مطالعه این بود که آیا گیاهان دارویی و داروهای گیاهی عرضه شده، از سلامت و کارایی لازم برای مصرف عموم جامعه برخوردار هستند؟ و آیا مصرف بی‌رویه و توام با داروهای شیمیایی باعث افزایش تاثیر داروها خواهد شد یا خیر؟

نتایج حاکی از تعدد گزارش‌های علمی مرتبط با اثرات دارویی و درمانی گیاهان دارویی بودند. عواملی همچون تبلیغات، فرهنگ و دل‌زدگی از داروهای شیمیایی در گرایش به مصرف آنها دخیل بودند. گزارش‌های متعدد از تولید ناسالم و تقلب در گیاهان دارویی و نبود تخصص در تجویز و نسخه‌دهی گیاهان دارویی و داروهای گیاهی نیز وجود داشت.

استفاده از داروهای گیاهی بی‌مخاطره نیست. مصرف آگاهانه گیاهان داوریی و توجه به اثرات جانبی و تداخلات دارویی احتمالی آنها توصیه می‌شود. استانداردسازی فرآیندهای تولید گیاهان دارویی برای اطمینان بخشی از کارایی و ایمنی آنها نیز ضروری است.