بررسی تطبیقی قاعده «ضرورت» و واکاوی مصادیق پزشکی آن

پژوهش حاضر تلاش می کند محتوا، قلمرو، ضوابط و تطبیقات پزشکی قاعده ضرورت را تبیین نموده تا از رهگذر بررسی مصادیق نوپیدای قاعده در مسایل پزشکی، مشکلات فقهی حقوقی برخی از مسایل روز را حل نماید.

این پژوهش با روش مطالعات کتابخانه ای و به شیوه توصیفی تحلیلی انجام شده است که با مراجعه به متون قرآنی و روایی و علمی اطلاعات لازم به دست آمده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.

قاعده ضرورت (الضرورات تبیح المحظورات) یکی از قواعد اصطیادی از نصوص است که از جمله مستندات قرآنی آن می توان به آیات 173 سوره ی مبارکه بقره و 145 از سوره انعام اشاره نمود. این قاعده ظرفیت تاثیرگذاری فراوان در حوزه های گوناگون فقه و حقوق داشته و در حل بسیاری از مشکلات و مسایل مستحدثه و نوظهور نقش اساسی دارد. لکن در فقه اسلامی کمتر مورد بررسی تفصیلی قرار گرفته است.

امروزه وجود ضرورت های شخصی در حوزه های گوناگون زندگی خصوصا مسایل پزشکی اقتضا می کند قاعده «ضرورت» بیشتر مورد بررسی قرار گیرد تا حدود و ضوابط اجرای آن تبیین گردد و فقه پژوهان به خوبی بتوانند در هنگام بررسی مسایل، از این قاعده استفاده نمایند.